تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 690 |
تعداد مقالات | 6,766 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,001,841 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,412,075 |
ارزیابی میزان آلودگی و توزیع مکانی فلزات سنگین موجود در گردوغبار جادهای (مطالعه موردی، مراکز بهداشتی شهر یزد) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 مرداد 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.47995.2029 | ||
نویسندگان | ||
ام البنین کریم زاده1؛ ابوالفضل رنجبر* 2؛ زهره ابراهیمی خوسفی3؛ رضا دهمرده بهروز4 | ||
1دانشجوی دکتری بیابانزدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان | ||
2استاد گروه مدیریت و کنترل بیابان، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان | ||
3دانشیار گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه جیرفت، جیرفت | ||
4دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل | ||
چکیده | ||
افزایش آلودگی درنتیجه رشد صنعتی شدن و شهرنشینی به دلیل تاثیر بر سلامت انسان به یک نگرانی مهم در کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. از اینرو در مطالعه حاضر به منظور بررسی آلودگی، 70 نمونه گردوغبار خیابانی از مراکز درمانی شهر یزد جمعآوری و در آزمایشگاه برای تعیین محتوای عناصر آهن، کبالت، منگنز، روی، کروم، سرب، کادمیوم، نیکل، مس، آرسنیک و آلومینیوم با استفاده از روش طیفسنجی القایی هضم شدند. الگوی مکانی غلظت فلزات با استفاده از روش درونیابی IDW در نرمافزار GIS تهیه شد. همبستگی زوجی بین فلزات با استفاده از همبستگی پیرسون و طبقهبندی فلزات مشابه از نظر منشأ احتمالی با استفاده از خوشهبندی سلسله مراتبی انجام شد. همچنین سطح آلودگی با استفاده از شاخصهای فاکتور غنیشدگی، شاخص زمین انباشت، شاخص آلودگی و آلودگی یکپارچه تعیین شد. بر اساس نتایج، روند میانگین غلظت فلزات به ترتیب آهن (16/23587)، آلومینیوم (94/18074)، روی (54/602)، منگنز (7/445)، سرب (95/80)، مس (86/60)، کروم (83/46)، نیکل (09/34)، کبالت (2/10)، آرسنیک ( 29/0) و کادمیوم (21/0) میلیگرم بر کیلوگرم برآورد شد. بر اساس الگوی توزیع مکانی بیشترین مقادیر غلظت فلزات در مراکز درمانی نزدیک به خیابان دوطرفه و ایستگاه خط واحد مشاهده شد. بیشترین مقدار غنیشدگی در عناصر روی و در نتیجه کلاس غنیشدگی زیاد مشاهده شد. همچنین بالاترین مقادیر شاخص زمین انباشت، درجه آلودگی و آلودگی یکنواخت نیز مربوط به عناصر روی و سرب بود. همبستگی معنیداری بین عناصر آلومنیوم-آهن-کبالت-منگنز-کروم، کادمیوم- کروم-سرب و نیکل-مس در سطح 1 درصد مشاهده شد در حالی که آرسنیک هیچ گونه همبستگی با سایر عناصر نداشت. بر اساس خوشهبندی سلسله مراتبی عناصر کبالت، منگنز، کروم، کادمیوم، سرب، نیکل، مس و روی منشأ انسانی، در حالیکه آلومینیوم و آهن منشأ طبیعی داشتند. | ||
کلیدواژهها | ||
غبار خیابانی؛ فلزات سنگین؛ فاکتور غنیشدگی؛ شاخص زمین انباشت؛ درجه آلودگی؛ شهر یزد | ||
مراجع | ||
علی طالشی، محمدصالح؛ معین الدینی، مظاهر؛ فیض نیا، سادات؛ اسکوئیزاتو، استفانی. (1398). آلودگی فلزات سنگین در ذرات غبار خیابانی شهر تهران در سال 1397 : ارزیابی غنای فلزی و درجه آلودگی. مجله مهندسی بهداشت محیط، دوره 7، شماره3، صص 179-194.
محمدی راوری، فروغ؛ مزیدی، احمد؛ بهزادی شهربابک، زهرا. (1402). ارزیابی روند تغییرات دما، جزیره گرمایی و پوشش گیاهی ایام گرم سال در شهر یزد. اطلاعات جغرافیایی (سپهر)، دوره 32، شماره 125، صص 163-177.
صادقدوست، فاطمه؛ قنواتی، نوید، نظرپور، احد، بابایینژاد، تیمور؛ جیمزواتس، مایکل. (1398). بررسی وضعیت، منابع و آلودگی زیستمحیطی برخی از فلزات سنگین در گردوغبار خیابانی شهر دزفول. علوم آب و خاک، دوره 23، شماره 3، صص 109-123.
سلطانی گرد فرامرزی، سمیه؛ مروتی، مریم. (1400). مهمترین ویژگی های فیزیکی، شیمیائی و کانیشناسی گرد و غبار اتمسفری شهر یزد در مرکز ایران. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، دوره 53، شماره 1، صص 21-36.
Alsbou, E.M.E., & Al-Khashman, O.A. (2018). Heavy metal concentrations in roadside soil and street dust from Petra region, Jordan. Environmental monitoring and assessment, 190(1), 1–13. https://doi.org/10.1007/s10661-017-6409-1 Cai, K., & Li, C. (2019). Street dust heavy metal pollution source apportionment and sustainable management in a typical city Shijiazhuang, China. International Journal Environmental Research, 16(14), 2625. https://doi.org/10.3390/ijerph16142625. Chandima, G., Ashantha, G., Prasanna, E., Les. D., & Serge, K. (2012) Source characterization of road dust based on chemical and mineralogical composition. Chemosphere, 87(2), 163-170. Charlesworth, S., De Miguel, E., & Ordóñez, A. (2011). A review of the distribution of particulate trace elements in urban terrestrial environments and its application to consideration of risk. Environmental Geochemistry Health, 33, 103–123. doi:10.1007/s10653-010-9325-7 Chen, T., Chang, Q., Liu, J., Clevers, J.G.P.W., & Kooistra, L. (2016). Identification of soil heavy metal sources and improvement in spatial mapping based on soil spectral information: A case study in northwest China. Science Total Environment, 565, 155–164. Dehghani, S., Moore, F., Keshavarzi, B., & Beverley, A.H. (2017). Health risk implications of potentially toxic metals in street dust and surface soil of Tehran, Iran. Ecotoxicology and environmental safety, 136, 92-103. doi:10.1016/j.ecoenv.2016.10.037 Doabi, S. A., Karami, M., Afyuni, M., & Yeganeh, M. (2018). Pollution and health risk assessment of heavy metals in agricultural soil, atmospheric dust, and major food crops in Kermanshah province, Iran. Ecotoxicology and Environmental Safety, 163, 153–164. https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2018.07.057 Eziz, M., Mohammad, A., Mamut, A., & Hini, G. (2018). A human health risk assessment of heavy metals in agricultural soils of Yanqi Basin, Silk Road Economic Belt, China. Human and Ecological Risk Assessment. International Journal, 24, 1352–1366. https://doi.org/10.1080/10807039.2017.1412818 Feng, W., Zhang Y., Huang, L., Li, Y., Wang, S., Zheng, Y., & Xu, K. (2022). Source apportionment of environmentally persistent free radicals (EPFRs) and heavy metals in size fractions of urban arterial road dust. Process Safety and Environmental Protection, 157, 352–361. https://doi.org/10.1016/j.psep.2021.11.039 Haghnazar, H., Soltani-Gerdefaramarzi, S., & Ghasemi, M. (2023). Receptor model-based approach to estimate urban road dust pollution by heavy metal(loid) exposed to desert dust storms in a growing city of Iran. Environmental Earth Science, 82, 316. doi:10.1007/s12665-023-11000-3 Haque, M., Sultana, S., Niloy, N.M., Quraishi, S.B., & Tareq, S.M. (2022). Source apportionment, ecological, and human health risks of toxic metals in road dust of densely populated capital and connected major highway of Bangladesh. Environmental Science Pollution Research, 29(25), 37218–37233. https://doi.org/10.1007/s11356-021-18458-3 Ilemobayo, O., & Kolad, I. (2018). Profile of heavy metals from automobile workshops in Akure, Nigeria. Journal Environment Science Technology, 1(1), 19–26. doi: 10.3923/jest.2008.19.26. Kabata-Pendias, A., & Mukherjee, A.B. (2007). Trace elements from soil to human. Springer-Verlag, Berlin, 550 p characteristics. Indoor and Built Environment, 12, 419-426. https://doi.org/10.1007/978-3-540-32714-1 Khodadadi, N., Amini, A., & Dehbandi, R. (2022). Contamination, probabilistic health risk assessment, and quantitative source apportionment of potentially toxic metals (PTMs) in street dust of a highly developed city in the north of Iran. Environment Research, 210, 112962. https://doi.org/10.1016/j.envres.2022.112962 Kun, Y., Chen, L., Xian, Y., Zhang, W., Wang, X. & Wang, J. (2023). Levels, Risk and Sources of Heavy Metals in Road Dust from University Campus - A Case Study of Xichang, Southwest China. Pollution Journal Environment Studies, 32(3), 2171–2180. Li, C., Wang, X., Xiao, S., & Wang, H. (2023). The Source Apportionment of Heavy Metals in Surface Dust in the Main District Bus Stops of Tianshui City Based on the Positive Matrix Factorization Model and Geo-Statistics. Atmosphere, 14, 591. https://doi.org/10.3390/atmos14030591 Liang, B., Han, G., Zeng, J., Qu, R., Liu, M., & Liu, J. (2020). Spatial variation and source of dissolved heavy metals in the Lancangjiang River, Southwest China. International Journal Environment Research, 17(3), 732. doi: 10.3390/ijerph17030732. Lu, X., Wang, L., Lei, K., Huang, J., & Zhai, Y. (2009). Contamination assessment of copper, lead, zinc, manganese, and nickel in street dust of Baoji, NW China. Journal of Hazardous Materials, 161(2-3), 1058–1062. doi:10.1016/j.jhazmat.2008.04.052 10.1016/j.jhazmat.2008.04.052 Mesbahzadeh, T., Mirakbari, M., Mohseni Saravi, M., Soleimani Sardoo, F., & Krakauer, N.Y. (2020). Joint modeling of severe dust storm events in arid and hyper-arid regions based on copula theory: a case study in the Yazd province, Iran. Climate, 8(5), 64. https://doi.org/10.3390/cli8050064 Muller, G. (1969). Index of geoaccumulation in sediments of the Rhine River. GeoJournal, 2, 108–118. Nazarpour, A., Ghanavati, N., & Watts, M.J. (2018). Spatial distribution and human health risk assessment of mercury in street dust resulting from various land-use in Ahvaz, Iran. Environmental Geochemistry and Health, 40, 693-704. https://doi.org/10.1007/s10653-017-0016-5 Patel, P., Raju, N.J., Reddy, B.C., Suresh, U., Sankar, D.B., & Reddy, T.V.K. (2018). Heavy metal contamination in river water and sediments of the Swarnamukhi River Basin, India: risk assessment and environmental implications. Environment Geochemistry Health, 40(2), 609–623. https://doi.org/10.1007/s10653-017-0006-7 Pereira, P., Vieira, C., & Lopes, M. (2015). Characterization of Construction and Demolition Wastes (C&DW)/Geogrid Interfaces; Taylor & Francis: London, UK, 2015. Roy, S., Gupta, S.K., Prakash, J., Habib, G., & Kumar, P. (2022). A global perspective of the current state of heavy metal contamination in road dust. Environment Science Pollution Research, 29(22), 33230–33251. https://doi.org/10.1007/s11356-022-18583-7 Smichowski, P., Gómez, D., Frazzoli, C., & Caroli. S. (2007). Traffic‐related elements in airborne particulate matter. Applied Spectroscopy Reviews, 43, 23-49. https://doi.org/10.1080/05704920701645886 Sojka, M., Jaskuła, J., Barabach, J., Ptak, M., & Zhu, S. (2022). Heavy metals in lake surface sediments in protected areas in Poland: concentration, pollution, ecological risk, sources and spatial distribution. Scientific Report, 12(1), 1–16. https://doi.org/10.1038/s41598-022-19298-y Sutherland R. (2000). Bed sediment-associated trace metals in an urban stream, Oahu, Hawaii. Journal Environmental Geology, 39(6), pp 611-27. https://doi.org/10.1007/s002540050473 Taylor, M., & Kruger, N. (2020). Tyre weights an overlooked diffuse source of lead and antimony to road runoff. Sustainability, 12(17), 6790. https://doi.org/10.3390/su12176790 Tepe, Y., Şimşek, A., Ustaoğlu, F., & Taş, B. (2022). Spatial-temporal distribution and pollution indices of heavy metals in the Turnasuyu Stream sediment, Turkey. Environmental Monitoring Assessment, 194(11), 818. doi: 10.1007/s10661-022-10490-1 Vahedi Saheli, M., & Effati, M. (2021). Segment-based count regression geospatial modeling of the effect of roadside land uses on pedestrian crash frequency in rural roads. International Journal Intelligent Transportation System Research, 19:347–365. https://doi.org/10.1007/s13177-020-00250-1 Vlasov, D., Kosheleva, N., Kasimov, N. (2021). Spatial distribution and sources of potentially toxic elements in road dust and its PM10 fraction of Moscow megacity. Science Total Environment, 761, 143267. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.143267 Wang, Y., Niu, R., Hao, M., Lin, G., Xiao, Y., Zhang, H., & Fu, B. (2023). A method for heavy metal estimation in mining regions based on SMA-PCC-RF and reflectance spectroscopy. Ecological Indicators, 154, 110476. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2023.110476 Weerasundara, L., Amarasekara, R., Magana-Arachchi, D., Ziyath, A.M., Karunaratne, D., Goonetilleke, A., & Vithanage, M. (2017). Microorganisms and heavy metals associated with atmospheric deposition in a congested urban environment of a developing country: Sri Lanka. Science Total Environment, 584, 803-812. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2017.01.121 Weissmannova, H.D., Pavlovsky, J., & Chovanec, P. (2015). Heavy metal contaminations of Urban soils in Ostrava, Czech Republic: assessment of metal pollution and using principal component analysis. International Journal Environmental Research, 9(2), 983-696. Xiao, Q., Zong, Y., Malik, Z., & Lu, S. (2020). Source identification and risk assessment of heavy metals in road dust of steel industrial city (Anshan), Liaoning, Northeast China. Human and Ecological Risk Assessment, 26(5), 1359–1378. https://doi.org/10.1080/10807039.2019.1578946 Yang, J., Chen, L., Liu, L.Z., Shi, W.L., & Meng, X.Z. (2014). Comprehensive risk assessment of heavy metals in lake sediment from public parks in Shanghai. Ecotoxicology Environmental Safety, 102, 129–35. doi: 10.1016/j.ecoenv.2014.01.010. Yaylalı-Abanuz, G. (2011). Heavy metal contamination of surface soil around Gebze industrial area, Turkey. Microchemical Journal, 99, 82–92. https://doi.org/10.1016/j.microc.2011.04.004 Yu, B., Lu, X., Fan, X., Fan, P., Zuo, L., Yang, Y., & Wang, L. (2021). Analyzing environmental risk, source and spatial distribution of potentially toxic elements in the dust of residential area in Xi’an urban area, China. Ecotoxicology Environmental Safety, 208, 111679. https://doi.org/10.1016/j.ecoenv.2020.111679 Zeng, J., Han, G., Wu, Q., & Tang, Y. (2019). Geochemical characteristics of dissolved heavy metals in Zhujiang River, Southwest China: spatial-temporal distribution, source, export flux estimation, and a water quality assessment. Peer Journal, 7, e6578. doi: 10.7717/peerj.6578. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 75 |