تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 690 |
تعداد مقالات | 6,766 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,001,822 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,412,064 |
تحلیل اجتماعی سیلاب شهرستان آققلا بر مبنای چارچوب توسعه و تحلیل نهادی سیاسی (PIAD) | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 شهریور 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.48894.2048 | ||
نویسندگان | ||
سپیده سادات حسینی رستمی1؛ کیانوش ذاکرحقیقی* 2؛ حسین ذبیحی3 | ||
1دانشجوی دکترا، گروه شهرسازی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استاد گروه شهرسازی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران | ||
3دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
امروزه سیل بهعنوان پدیدهای چندوجهی و پیچیده مطرح که با ظهور محرکها و عوامل جدید با رویآوری به الگوواره های غیر کالبدی و غیر مهندسی، تنوعی از رویهها و الگوها بهمنظور مقابله و مدیریت سیلابها آمیختهشده با مداخلات انسانی شکلگرفته است. لذا نظریههای نهادگرایی و مکتب نو نهادگرایی ازجمله نظریههای پیشگام در سه دهه اخیر بهمنظور مدیریت پایدار شهری با تأکید بر نقش نهادها در وضع قوانین، هماهنگی بین سازمانها و افزایش آگاهی عمومی، در راستای ایجاد ساختارهای مناسب و تقویت همکاری بین تمامی ذینفعان راهکارهایی برای کاهش آسیبپذیری جامعه در برابر مخاطراتی مانند سیل مطرحشدهاند. هدف این پژوهش، بررسی ظرفیتها و کاستیهای ساختاری-نهادی شهرستان آققلا در مدیریت بلایا با تمرکز بر سیل سال 1398 و رویکرد جامعهمحور است. بدین منظور از روش تحقیق ترکیبی (کمّی و کیفی) و مبتنی بر چارچوب سیاسی توسعه و تحلیل نهادی (PIAD) بهعنوان یکی از چارچوبهای جامع تحلیل نهادی استفادهشده است. ابزار جمعآوری دادههای پژوهش شامل یک پرسشنامه محقق ساخته و دادههای پیمایشی گردآوریشده از شهرستان آققلا در سال 1402 خورشیدی با حجم نمونه 400 نفر و مقایسه با دادههای تحلیل ثانویه اسناد معتبر کشوری در حوزه اجتماعی در زمان وقوع سیل سال 98 است. یافتههای تحقیق بیانگر حضور مجموعهای از شواهد در خصوص کمبودها و نقایص ابعاد اجتماعی پشتیبان سیلاب بهعنوان یکی از اضلاع کانونی مدیریت مطلوب سیلابهای شهری در کنار سایر متغیرهای برونزا در چارچوب (PIAD) است. درمجموع نتایج نهایی بیانگر لزوم تجدیدنظرهای جدی در نوع دیدگاه به حوزه عمومی شهر یا متغیر جامعه و ویژگیهای آن به دلیل نقش پراهمیت آن در مدیریت بلندمدت، جامعهمحور، مشارکتی و پایدار سیلابهای شهری بهعنوان یک مخاطره پیچیده شهری است. | ||
کلیدواژهها | ||
تجزیهوتحلیل نهادی؛ رویکردهای جامعهمحور؛ سیلاب؛ PIAD | ||
مراجع | ||
جلالی، محمد، محمودزاده واشان، مهدی، یعقوبی فورگ، نورمحمد. (1403). ارائه الگوی مرحلهای تابآوری با تأکید بر ظرفیتهای اجتماعمحور در شرایط بحران. مطالعات مدیریت بحران 16(2). 127-155.
جلالیان، سید اسحاق. (1400). ارزیابی و پهنه بندی سیل خیزی در مقیاس زمانی و مکانی مطالعه موردی: حوضۀ آبخیز گرگان رود استان گلستان. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 11(42)، 143-162.
حاج زاده، هادی، (1401)، بازپژوهی مبانی جبران خسارت بلایای طبیعی توسط دولت با توجه به سیل فروردین ماه (1398) در آققلا، فصلنامه علمی - پژوهشی مجلس و راهبرد -110،91-118.
حیدری، منیژه (1398). شناسایی عوامل تأثیرگذار بر وقوع سیلاب حوضه آبریز نکارود، پایان نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران.
خورشیدیان عبدالمجید.(1402) ارزیابی تأمین مسکن موقت در روستای چن سولی پس از سیل 1398 گلستان از منظر کفایت فرهنگی. مسکن و محیط روستا 181. 59-74. .
رهنما، محمد رحیم، & الهی چورن، محمدعلی. (1402). ارزیابی ابعاد تاب آوری شهری در برابر سیلاب در شهرهای غرب استان مازندران. مخاطرات محیط طبیعی، 12(38)، .1-22
سراوانی، چنگیز، عبداله زاده، شریف زاده، محمد شریف، قربانی، خلیل. (1400). ارزیابی آسیبپذیری خانوارها در مواجهه با خطر سیلاب در نواحی روستایی: مطالعه موردی شهرستانهای آققلا و گمیشان. سامانه نشریات علمی، 8(2)، 101-118.
صالحی نودز، اسما،یعقوبی،نورمحمد و کیخا، عالمه. (1400). ظرفیتسازی جوامع محلی در مدیریت بحران اجتماعمحور: بررسی نقش عوامل فرهنگی. مدیریت بحران، 10(2)، 57-69.
صالحی نودز، اسما،یعقوبی،نورمحمد و کیخا، عالمه. (1400). طراحی الگوی مدیریت بحران اجتماعمحور با استفاده از رویکرد فراترکیب. مطالعات مدیریت دولتی ایران.2. 71-102.
صالحی نودز، اسما، یعقوبی، نورمحمد،کیخا، عالمه. (1400). سنجش و اعتباریابی مدل مدیریت بحران اجتماعمحور براساس تکنیک سوآرا (مورد شناسی: استان کرمان. جغرافیا و آمایش شهری منطقهای، 11(40)، 237-280.
صمدی فروشانی ،مرضیه، نصیری ماهینی زینب. تحلیل شبکه همکاری کنشگران بازتوانی روانیاجتماعی در بلایا مبتنی بر برنامه ملی بازسازی و بازتوانی مدیریت بحران کشور. دانش پیشگیری و مدیریت بحران. ۱۴۰۲; ۱۳ (۴) :۴۰۸-۴۳۳
فرجی ملائی، امین. صحنه، فریبا ، (1400). تحلیل فضایی و پهنهبندی تابآوری شهری مطالعه موردی: شهر آققلا. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 11(42)، 107-125.
کیخا ، زهرا ،قنبری، سیروس، کیخا، عالمه. (1399). تحلیل میزان تاب آوری اجتماعات روستایی سیستان دربرابر مخاطرات محیطی. مخاطرات محیط طبیعی، 9(23).1-18 .
کلاهته عربی، ربابه. (1400). تحلیلی بر چالش های روستاهای سیل زده استان گلستان (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان آققلا). توسعه محلی روستایی - شهری (توسعه روستایی)، 13(1 )، 315-345.
معصومی فر، کوثر و خواجوند خوشلی، افسانه، (1399)، بررسی رابطه سبک های دلبستگی ادراک شده با رشد پس از سانحه و استرس پس از سانحه در دانش آموزان سیل زدگان شهرستان آققلا، پیشرفت های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش . 103-121.
متوسلی، محمود (1400). توسعه اقتصادی، مفاهیم، مبانی نظری، رویکرد نهادگرایی و روششناسی، تهران: انتشارات سمت، چاپ دوازدهم.
مسافری، مهدی و تجری، حمیدرضا و گیلک، داود و جمشیدی، حسین، (1398)، روشهای مدیریت وکنترل سیلاب گرگانرود، محدوده شهری آققلا،دومین همایش ملی مدیریت منابع طبیعی با محوریت آب،سیل و محیط زیست،گنبد کاووس.
نایب، سعید (1395). ویژگیهای تبیین در دستگاه نظری نهادگرایی جدید، نشریه اقتصاد تطبیقی، 3 (1): 69-91.
نجفی کانی، علی اکبر، صحنه، بهمن، و کلاته عربی، ربابه. (1400). تحلیلی بر چالش های روستاهای سیل زده استان گلستان (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان آققلا). توسعه محلی روستایی - شهری (توسعه روستایی)، 13(1 )، 315-345.
نورث، داگلاس سیسل (1379). ساختار دگرگونی در تاریخ اقتصادی، ترجمه غلامرضا آزادارمکی، تهران: نشر نی، چاپ اول.
نورث، داگلاس سیسل (1398). فهم فرآیند تحول اقتصادی، ترجمه میرسعید مهاجرانی، زهرا فرضی زاده، تهران: انتشارات نهادگرا، چاپ سوم.
هاجسون، جفری. ام (1389). "ماهیت نهادها" در متوسلی، محمود، مشهودی احمد، محمود، نیکونسبتی، علی، سمیعی نسب، مصطفی. افتصاد نهادی، پیشگامان نهادی که علم اقتصاد را متحول کردند، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول.
همیلتون، والتن (1389). "رویکرد نهادی به نظریه اقتصادی" در متوسلی، محمود، مشهودی احمد، محمود، نیکونسبتی، علی، سمیعی نسب، مصطفی. اقتصاد نهادی، پیشگامان نهادی که علم اقتصاد را متحول کردند، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول.
Abarquez، I. and Murshed، Z.، 2004. Community-based disaster risk management: field practitioners handbook. Bangkok، Thailand: Asian Disaster Preparedness Centre. Ahmed، S. (1994). Key-note paper on disaster preparedness and management. SAARC Workshop Report. Comilla: BARD. Allen، K. M. (2006). Community-based disaster preparedness and climate adaptation: Local capacity-building in the Philippines. Disasters، 30(1)، 81–101. Anderson، M. B. and Woodrow، P. J.، 1989. Rising from the ashes: development strategies in times of disaster. Boulder: Westview Press [u.a.]. . Baird، J. & R. Plummer. 2020. Water Resilience: Management and Governance in Times of Change. Springer Nature. Bowman، L. and White، P.، 2012. ‘Community’ perceptions of a disaster risk reduction intervention at Santa Ana (Ilamatepec) Volcano، El Salvador. Environmental Hazards، 11 (2)، 138–154. Beauregard, R. (2022). The documents of re-zoning: planning aspirations in New York City. In Regulation and Planning (pp. 15-26). Routledge. Bergsma, E. (2019). From flood safety to spatial management. Springer International Publishing, Switzerland. http://www.ndl.ethernet.edu.et/bitstream/123456789/75503/1/64.pdf Baker, A. (2009). Creating an empirically derived community resilience index of the Gulf of Mexico region (Master of Science Thesis in Department of Environmental Sciences, Louisiana State University, Baton Rouge, LA). https://repository.lsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2045&context=gradschool_theses Chen, W. T., & Shu, C. M. (2012). CO2 reduction for a low-carbon community: A city perspective in Taiwan. Separation and purification technology, 94, 154-159. Christensen, T., Ma, L. Coordination Structures and Mechanisms for Crisis Management in China: Challenges of Complexity. Public Organiz Rev 20, 19–36 (2020). Clement, F. (2010).” Analysing decentralized natural resource governance: proposition for a “politicized” institutional analysis, and development framework, Policy Sci, 43:129–156. Clements، B.، et al. (2006). Social capital and resilience: A review. Ecology and Society، 11(1)، 32. Delica-Willison، Z. and Gaillard، J. C.، 2012. Community action and disaster. In: Wisner، B.، Gaillard، J. C.، and Kelman، I.، eds. The Routledge Handbook of Hazards and Disaster Risk Reduction. London، UK: Routledge، 711–723. Dumaru، P.، 2010. Community-based adaptation: enhancing community adaptive capacity in Druadrua Island، Fiji. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change، 1 (5)، 751–763. De Bruijn, K. M., Green, C., Johnson, C., & McFadden, L. (2007). Evolving concepts in flood risk management: searching for a common language. In Flood risk management in Europe (pp. 61-75). Springer, Dordrecht. Després, C; Vachon, G; Fortin, A.(2010). “Implementing Transdisciplinarity: Architecture and Urban Planning at Work “In Doucet, I., & Janssens, N. (Eds.). Transdisciplinary knowledge production in architecture and urbanism: Towards hybrid modes of inquiry (Vol. 11). Springer Science & Business Media, pp: 33-50. Emami, P. (2021). Rethinking Flood Risk Management. Unpublished PhD Thesis in Social and Ecological Sustainability (Water), University of Winsemius, H. C., J. C. Aerts, L. P. Van Beek, M. F. Bierkens, A. Bouwman, B. Jongman, J. C. Kwadijk, W. Ligtvoet, P. L. Lucas & D. P. Van Vuuren (2016) Global drivers of future river flood risk. Nature Climate Change, 6, 381-385. Erlich, M. (2007). OSIRIS–an example of citizen-oriented technology development in the area of dissemination of information on flood risk management. In Flood Risk Management in Europe (pp. 43-60). Springer, Dordrecht. Gaillard، J. C. and Mercer، J.، 2013. From knowledge to action: Bridging gaps in disaster risk reduction. Progress in Human Geography، 37 (1)، 93–114 Jha، A. K.، Bloch، R.، & Lamond، J. (2012). Cities and flooding: a guide to integrated urban flood risk management for the 21st century. World Bank Publications. Jessop، B. (2001). Institutional re(turns) and the strategic – relational approach. Environment and Planning A 33، 1213–35. Hartmann, T. & P. Driessen (2017) the flood risk management plan: towards spatial water governance. Journal of Flood Risk Management, 10, 145-154. .Heijmans، A.، 2009. The social life of community-based disaster risk reduction: origin، politics and framing (Disaster Studies Working Paper 20). London، UK: University College London. Hodgson، G. M. (1988). Economics and institution. A manifesto for modern institutional economics. Cambridge، Polity Press. Hodgson، G. M. (2000). What is the essence of institutional economics? Journal of Economic Issues 34، 317–29. Hodgson، G. M. (2003). The hidden persuaders: Institutions and individuals in economic theory. Cambridge Journal of Economics 27 (2)، 159–75. Hodgson، G.M. (2006). What are institutions? Journal of Economic Issues 40 (1)، 1–25. Hodgson، G. M. (2007). Institutions and individuals: Interaction and evolution. Organization Studies 28 (1)، 95–116. hosseini rostami، S. S.، & Zakerhaghighi، K. (2022). Theoretical Analysis of the Politicized Institutional Analysis and Development (PIAD) framework with the approach of urban flood management. International Journal of Urban Management and Energy Sustainability، 4(1)، 62-78. Gunderson, L. (2010). Ecological and human community resilience in response to natural disasters. Ecology and Society, 15(2), 18. http://www.jstor.org/stable/26268155 Kelman, I. (2007). Decision-making for flood-threatened properties. In Flood Risk Management in Europe (pp. 3-19). Springer, Dordrecht. https://www.ilankelman.org/abstracts/kelman2007dm.pdf Koontz, T. M. (2003). An introduction to the institutional analysis and development (IAD) framework for forest management research. First Nations and Sustainable Forestry: Institutional Conditions for Success. Lassa، J. A.، Boli، Y.، Nakmofa، Y.، Fanggidae، S.، Ofong، A.، and Leonis، H.، 2018. Twenty years of community-based disaster risk reduction experience from a dryland village in Indonesia. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies، 10 (1). Lavell, A. (1994). Prevention and mitigation of disasters in Central America: Vulnerability to disasters at the Local Level. In A. Varley (Eds.), Disasters, development and environment (pp. 49–63). Chichester: John Wiley and Sons. Luna، E. M.، 2001. Disaster Mitigation and Preparedness: The Case of NGOs in the Philippines. Disasters، 25 (3)، 216–226 Mann، C.، & Wolfe، S. E. (2016). Risk perceptions and terror management theory: Assessing public responses to urban flooding in Toronto، Canada. Water Resources Management، 30، 2651-2670 Maskrey، A.، 2011. Revisiting community-based disaster risk management. Environmental Hazards، 10 (1)، 42–52. Mercer، J.، Kelman، I.، Lloyd، K.، and Suchet‐Pearson، S.، 2008. Reflections on the use of participatory research for disaster risk reduction. Area، 40 (2)، 172–183. Merz, B., A. Thieken & M. Gocht. 2007. Flood risk mapping at the local scale: concepts and challenges. In Flood risk management in Europe, 231-251. Springer. North، D. (1990). Institutions، institutional change and economic performance. Cambridge: Cambridge University Press. O’Brien، G. and O’Keefe، P.، 2014. Managing Adaptation to Climate Risk: beyond fragmented responses. London، UK: Routledge. Ostrom, E. (2007). Institutional rational choice: An assessment of the institutional analysis and development framework. In Theories of the policy process (pp. 21-64). Colorado: Westview Press. https://doi.org/10.4324/9780367274689-2 Papathoma-Köhle، M. A. R. I. A.، & Thaler، T. (2018). Institutional vulnerability (pp. 98-124). Cambridge University Press. Putnam، R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. Pike, A., Rodríguez-Pose, A., & Tomaney, J. (2016). Local and regional development. Routledge. Pomeroy, J. W., R. E. Stewart & P. H. Whitfield (2016). The 2013 flood event in the South Saskatchewan and Elk River basins: Causes, assessment and damages. Canadian Water Resources Journal/Revue canadienne des ressources hydriques, 41, 105-117. Raadgever, T., Crabbé, A., Bakker, M. H. N., and Hegger, D. L. T. (2016). Country and case study workshop report. STAR-FLOOD Consortium. https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/329025/Case_workshop_report_STAR_FLOOD.pdf Rahman، M. F. (2008). Interim national progress report on the implementation of the Hyogo Framework for Action (HFA). Dhaka: DMB Sabatier, P. A. (2007). The need for better theories. theories of the policy process. Sabatier. Boulder. https://www.fpzg.unizg.hr/_download/repository/The_need_for_better_theories.pdf. Sakic Trogrlic، R. (2020). The role of local knowledge in community-based flood risk management in Malawi (Doctoral dissertation، Heriot-Watt University). Schumann, A. H., & Nijssen, D. (2011). Application of scenarios and multi-criteria decision-making tools in flood polder planning. In Flood risk assessment and management (pp. 249-275). Springer, Dordrecht. Sorensen, A. (2018). “New institutionalism and planning theory” In Gunder, M., Madanipour, A., & Watson, V. (Eds.). The Routledge handbook of planning theory. London: Routledge, pp: 250-263. https://www.routledgehandbooks.com/doi/10.4324/9781315696072.ch20 Schumann, A. H., & Nijssen, D. (2010). Application of scenarios and multi-criteria decision-making tools in flood polder planning. In Flood Risk Assessment and Management: How to Specify Hydrological Loads, Their Consequences and Uncertainties (pp. 249-275). Dordrecht: Springer Netherlands.. Shaw، R.، 2014. Disaster risk reduction and community-approaches. In: Shaw، R.، ed. Community practices for disaster risk reduction in Japan. Tokyo Heidelberg New York Dordrecht London: Springer، 3–20. Shaw، R.، 2012b. Community-Based Disaster Risk Reduction. In: Shaw، R.، ed. Community-based disaster risk reduction. Bingley، UK: Emerald Group Publishing Limited، 1–12. Shaw، R.، 2016. Community-Based Disaster Risk Reduction. In: Oxford Research Encyclopedia of Natural Hazard Science [online]. Available from: http://oxfordre.com/view/10.1093/acrefore/9780199389407.001.0001/acrefore9780199389407-e-47 Tanwattana، P.، 2018. Systematizing Community-Based Disaster Risk Management (CBDRM): Case of urban flood-prone community in Thailand upstream area. International Journal of Disaster Risk Reduction، 28، 798–812. Teitz, M.B. (2007). Planning and the New Institutionalisms, In Verma, N., & Tiesdell, S. (Eds.). Institutions and planning, Current Research in Urban and Regional Studies. Elsevier, pp: 17-35. http://ndl.ethernet.edu.et/bitstream/123456789/42586/1/1.pdf#page=32 Twigg، J.، 1999. The Age of Accountability?: Future Community Involvement in Disaster Reduction. Australian Journal of Emergency Management، The، 14 (4)، 51. Twigg، J.، 2015. Disaster Risk Reduction- Good Practice Review 9. 2nd ed. London، UK: Overseas Development Institute. UNISDR, -.T. U. N. O. f. D. R. R. 2015. The human cost of weather-related disaster. https://www.unisdr.org/files/46796_cop21weatherdisastersreport2015.pdf Vaghefi, S. A., Keykhai, M., Jahanbakhshi, F., Sheikholeslami, J., Ahmadi, A., Yang, H., & Abbaspour, K. C. (2019). The future of extreme climate in Iran. Scientific reports, 9(1), 1464. https://www.nature.com/articles/s41598-018-38071-8 Vatn، A. (2009). An institutional analysis of methods for environmental appraisal. Ecological Economics 68، 2207–15. Van den Hurk، M.، Mastenbroek، E.، & Meijerink، S. (2014). Water safety and spatial development: An institutional comparison between the United Kingdom and the Netherlands. Land Use Policy، 36، 416-426. Van Niekerk، D.، Nemakonde، L. D.، Kruger، L.، and Forbes-Genade، K.، 2018. Community-Based Disaster Risk Management. In: Rodríguez، H.، Donner، W.، and Trainor، J. E.، eds. Handbook of Disaster Research. Cham، Switzerland: Springer International Publishing، 411–429. Veblen، T. B. (1899). The theory of the leisure class: An economic study in the evolution of institutions. New York، Macmillian. Vitale، C.، Meijerink، S.، Moccia، F. D.، & Ache، P. (2020). Urban flood resilience، a discursive-institutional analysis of planning practices in the Metropolitan City of Milan. Land Use Policy، 95، 104575. Ward، P. J.، de Ruiter، M. C.، Mård، J.، Schröter، K.، Van Loon، A.، Veldkamp، T.، ... & Wens، M. (2020). The need to integrate flood and drought disaster risk reduction strategies. Water Security، 11، 100070. Ward, P. J., H. C. Winsemius, S. Kuzma, M. F. Bierkens, A. Bouwman, H. De Moel, A. D. Loaiza, D. Eilander, J. Engelhardt & G. Erkens (2020) Aqueduct floods methodology. Technical Note. Wegner، D.L. (2018).” Foreword”، In “Managing Flood Risk، Innovative Approaches from Big Floodplain Rivers and Urban Streams”، Anna Serra-Llobet، G. Mathias Kondolf، Kathleen Schaefer، Scott Nicholson Winsemius, H. C., J. C. Aerts, L. P. Van Beek, M. F. Bierkens, A. Bouwman, B. Jongman, J. C. Kwadijk, W. Ligtvoet, P. L. Lucas & D. P. Van Vuuren (2016) Global drivers of future river flood risk. Nature Climate Change, 6, 381-385. World Bank. (2017). Implementing Nature Based Flood Protection: Principles and Implementation Guidance. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 44 |