تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 565 |
تعداد مقالات | 5,818 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,130,722 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,444,331 |
هومای ایرانی و سومای هندی | ||
مطالعات شبه قاره | ||
مقاله 4، دوره 4، شماره 13، بهمن 1391، صفحه 71-90 اصل مقاله (1.17 MB) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jsr.2013.851 | ||
چکیده | ||
هومای ایرانی و سومای هندی، از کهنترین عناصر اسطورهای مشترک میان تمدنهای ایران و هند باستان هستند. هوما یا همان سوما در اساطیر کهن، نام گیاه مقدسی بود که ایرانیان و هندوان از عصاره ی آن شربتی شفابخش میساختند. در ریگ ودا و اوستا از آن با نیایشی شیوا و پرشور سخن رفته و به دست آوردن عصاره ی این گیاه نیز، جزو نیکوترین کردارها محسوب میشده است؛ اما به تدریج اعتقاد به شفا بخشی و خواص سحرآمیز گیاه هوما (سوما) سبب گسترش نقش آن در میان اقوام هند و ایرانی گردید و تفاوتهای قابل ملاحظهای در ماهیت هوما و سوما پدیدار شد. با توجه به آنکه این تحول در ماهیت سومای هندی، بسیار چشمگیرتر از هومای ایرانی است، در این پژوهش که مبتنی بر شیوه ی توصیفی و تحلیلی است، جایگاه سوما در تمدن هند مورد بررسی قرار گرفته است. برای تبیین بهتر این مسأله، در ابتدا هوما به اختصار در تمدن ایرانی معرفی شده و سپس به جلوههای گوناگون سوما در تمدن کهن هند پرداخته شده است. نتیجه ی این بررسی ضمن آنکه از وجود اشتراکاتی در بین سومای هندوان و هومای ایرانی حکایت دارد، بیانگر این نکته است که تغییرات ماهیتی اسطوره ی سوما، بسیار بیشتر از هوما بوده و سومای هندی به تدریج دچار استحاله شده و در نقش یک ایزد، مرد و حتی ماه آسمانی پدیدار شده و تفاوتهای قابل ملاحظهای با هومای ایرانی یافته و شکل اساطیریتری پیدا کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
هومای ایرانی؛ سومای هندی؛ ریگ ودا؛ اوستا؛ اسطوره | ||
مراجع | ||
1- امامی، نصرالله، نصیری، زهرا، «مشترکات فرهنگی و آیینی اقوام هندو ایرانی و ریشههای کهن آن»، مجله ی مطالعات ایرانی دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال هشتم، ، شماره 16، کرمان: صص73- 88 ،1388. 2- ایونس، ورونیکا، شناخت اساطیر هند، چ2، ترجمه: باجلان فرخی، تهران: اساطیر، 1381. 3- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران، چ4، تهران: آگاه، 1381. 4---------- ادیان آسیایی، چ3، تهران: چشمه،1380. 5- بویس، مری، تاریخ کیش زرتشت، چ2، ترجمه: همایون صنعتیزاده، تهران: توس، 1376. 6- پور داود، ابراهیم، یشتها(قسمتی از کتاب مقدس اوستا)، ج1، تهران: اساطیر، 1377 7- دادور، ابوالقاسم، منصوری، الهام، درآمدی بر اسطورهها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، تهران: الزهرا، 1385. 8- رضی، هاشم، آیین مهر (میترائیسم)، تهران: بهجت، 1371. 9- --------- دانشنامه ایران باستان، ج 3و4، تهران: سخن. (1381). 10- روزنبرگ، دونا، اساطیرجهان (داستانها، حماسهها)، ترجمه: عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر، 1379. 11- ریگودا ( قدیمیترین سند زنده ی مذهب و جامعه ی هند)، چ3، تحقیق و ترجمه: سیدمحمد رضا جلالی نایینی، تهران: نقره،1372. 12- زرتشت، اوستا،کهنترین سرودها و متنهای ایرانی)، ج 1 و2، چ3، بازنویسی و تحقیق: جلیل دوستخواه، تهران: مروارید،1375. 13- شایگان، داریوش، ادیان ومکتبهای فلسفی هند، ج1، چ6، تهران: امیرکبیر، 1386. 14- شوالیه، ژان، گربران، آلن، فرهنگ نمادها، ج3، ترجمه: سودابه فضائلی، تهران:جیحون، 1382. 15- عدلی، محمدرضا، «مفهوم قربانی (یجنه/ یسنه) در هند و ایران باستان»، پژوهشنامه ادیان، سال دوّم، ش4، پاییز و زمستان 1387، تهران،صص 101- 135. 16- فَرنبغ دادگی، بُندَهِش، گزارنده: مهرداد بهار، تهران: توس، 1369. 17- کریون، روی. سی، تاریخ مختصر هنر هند، ترجمه ی فرزان سجودی و کاوه سجودی، ویراستار: منصور احمدی، تهران: فرهنگستان هنر،1388. 18- ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه: علی اصغر حکمت، تهران: پیروز، 1354. 19- نیبرگ، هنریک ساموئل، دینهای ایران باستان، ترجمه: سیفالدین نجمآبادی، کرمان: انشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان، 1383. 20- وندیداد، تحقیق و ترجمه: هاشم رضی، ج3 و 4، تهران: فکر روز،1376. 21- هینتس، والتر، «زرتشت پژوهشی درباره ی گاثاها»، ترجمه و پژوهش: هاشم رضی، زرتشت در گاثاها (حکمت و عرفان، بنیادهای اخلاقی، جهانبینی و فلسفه ی سیاسی)، تهران: چاووشگران نقش، 1382،صص 153- 269. 22- هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، چ10، ترجمه: ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه، 1385. 23- یاحقی، محمد جعفر، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، چ2، تهران: سروش، 1375. 24 - Albanese, Marilia, ANCIENT INDIA, Italy: Om Book Service, 2001. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,627 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,076 |