
تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 739 |
تعداد مقالات | 7,167 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,710,199 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,035,980 |
پیشنگری دمای بیشینه دورههای آتی در شمال غرب ایران براساس برونداد مدلهای اقلیمی CMIP6 | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.47321.2006 | ||
نویسندگان | ||
رقیه ملکی مرشت1؛ برومند صلاحی* 2؛ مهناز صابر1 | ||
1پژوهشگر پسادکتری، گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
2استاد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل | ||
چکیده | ||
یکی از مهمترین چالشهای پیشروی بشر، مسأله تغییر اقلیم و چگونگی رویارویی با مخاطرات ناشی از آن است. هدف از پژوهش حاضر، پیشبینی دمای حداکثر شمال غرب ایران بر اساس مدلهای اقلیمی CMIP6 بود. بدین منظور دادههای متغیر دمای حداکثر 12 ایستگاه منتخب شمال غرب ایران طی دوره آماری 2014-1985 از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید و پس از روندیابی با بهرهگیری از آزمون من- کندال، تحت دو سناریوی متوسط (SSP 2-4.5) و بدبینانه (SSP 5-8.5) مدلهای CanEsm5، MPI-ESMI-2HR، در نرمافزار SDSM6.1 شبیهسازی و برای 30 سال آتی پیشبینی گردید. جهت ارزیابی عملکرد مدلهای CMIP6 و مقایسه مقادیر پایه و پیشبینی شده، از 3 سنجه آماری شامل: میانگین مربعات خطا (MSE)، ریشه میانگین مربع خطا (RMSE) و میانگین خطای مطلق (MAE) بهره گرفته شد. نتایج حاصل از روندیابی به روش من- کندال حاکی از روند صعودی معنادار در سطح اطمینان 99% در همه ایستگاهها بهجز ایستگاه تکاب بود که روند صعودی دما در آن معنادار نبود. نتایج مدلسازی دمای حداکثر نشان داد که مدل CanESM5 در مقایسه با مدل MPI-ESMI-2HR در پیشبینی دمای حداکثر خطای کمتر و دقت بیشتری دارد. طبق پیشنگری انجام شده بر اساس سناریوهای دو مدل، طی دهههای آتی در همه ایستگاهها و در کل ماههای سال افزایش دما تجربه خواهد شد که میزان این افزایش تحت سناریوی بدبینانه (SSP 5.8.5) بیشتر بود. در مجموع طبق یافتههای پژوهش حاضر، بالاترین درصد افزایش دما در همه ایستگاهها در ماههای سرد سال و اغلب در اواخر پاییز و زمستان رخ خواهد داد. بر اساس نتایج، دمای بیشینه در همه ایستگاهها 2/0 الی 2 درجه سلسیوس افزایش خواهد داشت. ایستگاههای تکاب، ارومیه و مراغه با 12 الی 13 درصد افزایش، ماکو و جلفا با 6% افزایش به ترتیب بیشترین و کمترین میزان افزایش دمای بیشینه را در مقایسه با سایر ایستگاهها تجربه خواهند کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
دمای حداکثر؛ شمال غرب ایران؛ CMIP6 | ||
مراجع | ||
داروند، سروه؛ اسکندری دامنه، هادی؛ اسکندری دامنه، حامد؛ خسروی، حسن. (1400). پیشبینی روند تغییرات دما و بارش در دورهی آتی و تأثیر آن بر بیابانزایی، نشریه مدلسازی و مدیریت آب و خاک، 1 (1)، 66-53. doi: 10.22098/mmws.2021.1181
روشنی، ادیب؛ حمیدی، مهدی. (1400). پیشبینی اثر سناریوهای تغییر اقلیم بر دما و بارش بر اساس مدلهای CMIP6 (مطالعه موردی ایستگاه ساری)، مدیریت آب و آبیاری، 11(4)، 795-781. Doi: 10.22059/jwim.2022.330603.920
زارعی، آذین؛ اسدی، اسماعیل؛ ابراهیمی، عطااله؛ جعفری، محمد؛ ملکیان، آرش. (1397). بررسی تغییرات پارامترهای بارش و دما تحت سناریوهای اقلیمی در مراتع استان چهارمحال و بختیاری. مرتع، 12(4)، 426-436. doi:20.1001.1.20080891.1397.12.4.5.5
زارعیان محمدجواد. (1401). اثرات تغییر اقلیم بر دما و بارش استان یزد بر اساس خروجی ترکیبی مدلهای CMIP6. علوم آب و خاک. ۲۶ (۲)، ۹۱-۱۰۵. doi: 10.47176/jwss.26.2.31501
زرین، آذر؛ داداشی رودباری، عباسعلی. (1400). پیشنگری دمای ایران در آینده نزدیک (2040-2021) بر اساس رویکرد همادی چند مدلی. CMIP6 پژوهشهای جغرافیای طبیعی 53 (1) 90-75. doi: 20.1001.1.24235474.1400.8.4.14.9
سازمان هواشناسی کشور.http://www.irimo.ir
شجاع، فائزه؛ شمسیپور، علیاکبر. (1402). پیش نمایی تغییرات بارشهای آتی حوضههای آبخیز تأمین کننده آب شهر تهران، مجله علمی پژوهشی مخاطرات محیط طبیعی، 12 (36)، 180-151. doi:10.22111/jneh.2022.42622.1908
صی محمدی، سمیره؛ توکلی، محسن؛ زرافشانی، کیومرث؛ مهدی زاده، حسین؛ امیری، فرزاد. (1400). پیشبینی اثرات تغیر اقلیمی بر دما و بارش با استفاده از مدلهای گردش عمومی جو، راهکاری برای کشاورزی پایدار، (مطالعه موردی: شهرستان کرمانشاه)، علوم تکنولوژی محیطزیست، 25 (6)، 31-18. doi:10.30495/jest.2018.22114.3137
عالی نژاد، محمدحسین؛ جهانبخش اصل، سعید؛ خورشیددوست، علی محمد. (1400). بررسی تغییرات دما و بارش حوضهی سیمره با استفاده از مدلهای اقلیمی سری.CMIP5 نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 6 (3)، 32–17. doi:10.52547/jsaeh.8.3.17
عبدالعلیزاده، فیروز؛ خورشیددوست، علی محمد؛ جهانبخش اصل، سعید. (1402). پیشنگری چشمانداز آتی دما و بارش حوضه آبریز دریاچه ارومیه مبتنی بر مدلهای .CMIP6 پژوهشهای جغرافیای طبیعی، 55 (1)، 112-95.
کثیری، مریم؛ گودرزی، مسعود، جانباز قبادی، غلامرضا؛ متولی، صدرالدین. (1399). چشمانداز آینده تغییرات دما و بارش در سواحل جنوبی دریای خزر، نشریه جغرافیای طبیعی، 13 (47)، 35-51. doi:20.1001.1.20085656.1399.13.47.3.5
محمدی، حسن؛ خلیلی، رضا؛ محمدی، سجاد. (1400). پیشنگری تغییرات دما و بارش با استفاده از سناریوهای واداشت تابشی مولد آب و هوایی LARS-WG در زاگرس جنوبی، نیوار، 45، (115-114)، 153-138. . doi: 10.30467/nivar.2022.319565.1209
ملکی نژاد، حسین؛ سلیمانی مطلق، مهدی؛ جایدری، اعظم؛ شاطر آبشوری، سمیه (1392). تحلیل روند تغییرات بارندگی و خشکسالی با استفاده از آزمونهای من- کندال و سن در استان تهران، مجله علمی و فنی نیوار، 80، 55-43. doi:20.1001.1.20085362.1393.25.3.10.6
میرزایی، محمد؛ امینی نیا، کریم؛ پناهی، علی. (1401). تحلیل آماری و همدیدی پاییزهای خشک در شمال غرب ایران، فصلنامهی علمی فضای جغرافیایی، 87، 190-165. . doi: 20.1001.1.1735322.1401.22.78.9.8
Aswad, F. K., Yousif, A. A., Ibrahim, S. A. (2020). Trend analysis using mann-kendall, sen's slope estimator test and innovative trend analysis method in Yangtze River basin, china: review, Journal of University of Duhok, (Pure and Eng. Sciences), 23 (2), pp 501-508. DOI:10.14419/ijet.v7i4.29591 Bates, B., Kundzewicz, Z.W., Wu, S. and Palutikof, J. (2008). Climate Change and Water. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), 200 pages. Chen, Z., Zhou, T., Zhang, L., Chen, X., Zhang, W., Jiang, J. (2020). Global land monsoon precipitation changes in CMIP6 projections. Geophysical Research Letters, 47(14), pp 1-9. https://doi.org/10.1029/2019GL086902 Cui, T., Li, Ch., Tian, F. (2021). Evaluation of Temperature and Precipitation Simulations in CMIP6 Models over the Tibetan Plateau, Earth and space science, 8 (7). https://doi.org/10.1029/2020EA001620 Eyring, V., Bony, S., Meehl, G. A., Senior, C., Stevens, B., Stouffer, R. J., Taylor, K. E. (2015). Overview of the Coupled Model Intercomparison Project Phase 6 (CMIP6) experimental design and organization. Geoscientific Model Development Discussions, 8(12), pp 1937-1958. doi:10.5194/gmd-9-1937-2016, 2016 Hennessy, K. J., Whetton, P. H., Walsh, K., Smith, I. N., Bathols, J. M., Hutchinson, M., Sharples, J. (2007). Climate change effects on snow conditions in mainland Australia and adaptation at ski resorts through snowmaking. Climate Research, 35(3), pp 255. DOI:10.3354/cr00706 Kim, B.S., Kim, H.S., Seoh, B.H. Kim, N.W. (2007). Impact of climate change on water resources in Yongdam Dam Basin, Korea. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 21: pp 355–373. DOI:10.1007/s00477-006-0070-5 Scott, D., Dawson, J., Jones, B. (2008). Climate change vulnerability of the US Northeast winter recreation–tourism sector Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change, 13(5-6), pp 577-596. Sung, H.M., Kim, J., Shim, S. (2021). Climate Change Projection in the Twenty-First Century Simulated by NIMS-KMA CMIP6 Model Based on New GHGs Concentration Pathways. Asia-Pacific J Atmos Sci, 57, pp 851–862. Doi:10.1007/s13143-021-00225-6 Turgay, P. & Ercan K. (2005). Trend Analysis in Turkish Precipitation Data. Hydrological processes published online in Wiley Interscience (www.Interscience.wiley.com). doi:10.1002/hyp.5993. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 190 |