
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 764 |
تعداد مقالات | 7,395 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,239,822 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,351,978 |
پایش خشکسالی بر اساس شاخص NDVI و تأثیرات آن بر روستاهای شهرستان شیراز | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقاله 8، دوره 14، شماره 45 - شماره پیاپی 3، مهر 1404، صفحه 95-112 اصل مقاله (3.18 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2024.49761.2066 | ||
نویسنده | ||
بابک اجتماعی* | ||
استادیار گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
خشکسالیهای اخیر و تغییرات اقلیمی تأثیرات عمیقی بر منابع طبیعی و کشاورزی شهرستان شیراز در استان فارس گذاشتهاند. خشکسالی بهعنوان یکی از اصلیترین چالشهای توسعه پایدار روستاهای شهرستان شیراز شناخته میشود. تأثیرات عمیق این پدیده بر کشاورزی، معیشت، مهاجرت، زیستمحیطی و بهداشت عمومی، نیاز به مطالعات علمی دقیق و دادهمحور را دوچندان میکند. بهرهگیری از شاخصهای سنجشازدور همچون شاخص پوشش گیاهی نرمال شده و استفاده از دادههای ماهوارهای، امکان پایش تغییرات پوشش گیاهی و ارزیابی شدت خشکسالی در مناطق روستایی را فراهم میکند. این پژوهش باهدف ارزیابی این اثرات با استفاده از شاخص پوشش گیاهی نرمالشده و دادههای سنجشازدور در بازه زمانی 2016 تا 2023 صورت گرفت. دادههای بهدستآمده از تصاویر ماهوارهای و تحلیل شاخص پوشش گیاهی نرمال شده نشاندهنده کاهش چشمگیر پوشش گیاهی و افزایش شدت خشکسالی در این منطقه است. این تغییرات منجر به کاهش منابع آبی، تخریب پوشش گیاهی و از بین رفتن تعادل اکوسیستمهای محلی شدهاند. کاهش تولیدات کشاورزی، فرسایش خاک و کاهش بهرهوری زمینهای زراعی از جمله پیامدهای اصلی این وضعیت بحرانی است. این شرایط موجب افزایش مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری و افزایش فشار بر زیرساختهای شهری شده است. از حدود سال 2021 به بعد، بهطور کلی شاهد کاهش در مقادیر شاخص هستیم که میتواند بیانگر روند افزایش خشکسالی و کاهش بارندگی در منطقه باشد. این کاهش تدریجی بهویژه در سال 2023 به وضوح مشهود است، که نشان میدهد پوشش گیاهی در منطقه شیراز تحت فشار قرار گرفته است. مقایسه نقشههای مربوط به شاخص شهرستان شیراز در سالهای 2016 و 2023 نشاندهنده روند کاهش کیفیت پوشش گیاهی در این بازه زمانی است. این کاهش، بهویژه در مناطق روستایی، تهدیدی جدی برای معیشت روستاییان و پایداری زیستمحیطی منطقه به حساب میآید. برای مقابله با این چالشها، استفاده از اقدامات اصلاحی نظیر بازسازی پوشش گیاهی، مدیریت پایدار منابع آبی، اجرای طرحهای آبخیزداری و ترویج کشاورزی هوشمندانه پیشنهاد میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
پوشش گیاهی؛ خشکسالی؛ شاخص پوشش گیاهی نرمال شده؛ شهرستان شیراز؛ مناطق روستایی | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
خسروی یگانه، صمد. کرمپور، مصطفی. نصیری، بهروز (1403). ارزیابی تأثیر خشکسالی در پوشش گیاهی ایران با استفاده از تصاویر ماهوارهای و دادههای هواشناسی. نشریه سنجش از دور و GIS ایرانdoi:10.48308/gisj.2023.10339416(1), 81-102 ://http
دستورانی، مهدی، حسینآبادی، سعیده، یعقوب زاده، مصطفی، فروزان مهر, مهدیه. (1403). اثر تغییراقلیم بر خشکسالی هواشناسی بهکمک دادههای گزارش ششم تغییر اقلیم (مطالعه موردی: شهرستان شیراز). فصلنامه علمی مهندسی منابع آب, 17(61), 13-27: http://doi:10.30495/wej.2024.30610.2360
.دلاور، سحر. انوری، صدیقه. نجفزاده، محمد. فتحیان، فرشاد. (1403). مروری بر برخی از شاخصهای ایستا و ناایستا برای پایش خشکسالی در ایران و سایر کشورها. نشریه علمی پژوهشی مهندسی آبیاری و آب ایران, 14(3), 175-193. http://doi:10.22125/iwe.2023.404878.1729
زارع خور میزی، هادی. حسینی، سید زینالعابدین. مختاری، غفاریان مالمیری (1396). بررسی ارتباط خشکسالی و تغییرات NDVI در تیپهای مختلف پوشش گیاهی (مطالعه موردی: مراتع جنوب استان یزد). خشک بوم، 7(2), 85-101. http://doi: 10.29252/aridbiom.7.2.85
ینالی، ب. فرید پور، م. اصغری، ص (1394). بررسی تأثیر خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی ویژگیهای کمی و کیفی آبهای زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت مرند) پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز ۱۳۹۵; ۷ (۱۴):۱۷۷-۱۸۷ http://doi:10.29252/jwmr.7.14.187
فاضل دهکردی، لیلا. آذرنیوند, حسین. ارع چاهوکی, محمدعلی.محمودی کهن, فرهاد. خلیقی سیگارودی, شهرام (1395). پایش خشکسالی با استفاده از شاخص پوشش گیاهی NDVI (مطالعه موردی: مراتع استان ایلام. نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری69(1), 141-154 http://doi:10/22059.jrwm.2016.61739
فخار، محدثه السادات. نظری، بیژن (1403). تحلیل خشکسالی در ایران: پایش و ارزیابی ویژگیهای مکانی و زمانی با استفاده از شاخصهای MODIS. مجله پژوهشهای خشکسالی و تغییر اقلیم https://doi:10.22034/hyd.2024.60376.1727[
فیض اله پور، مهدی (1403). پایش تنش رطوبتی و خشکسالی بر پایه تحلیل همبستگی بین شاخص های طیفی مبتنی بر رطوبت، پوشش گیاهی و دما در محدوده تالاب شادگان. هیدروژئومورفولوژی http://doi: 10.22034/hyd.2024.60376.1727
کرمی، عزت اله و کشاورز، مرضیه و فروزانی، معصومه،1388،توسعه پایدار روستایی : چالش کشاورزان فقیر،نخستین همایش ملی توسعه پایدار روستایی،کرمانشاه،https://civilica.com/doc/63711
کشاورز، مرضیه. اجتماعی، بابک (1401). کمیّت و کیفیت آب کشاورزی و تأثیر آن بر تولیدات کشاورزی و پایداری سکونتگاههای روستایی (مورد مطالعه: دشت فیروزآباد). روستا و توسعه, 25(1), 129-160.Doi : 10.30490/rvt.2021.351733.1271
نمازی, اکبری.معماریان, هادی. اسدالهی (2024). ارزیابی روند خشکسالی و تأثیر آن بر تغییرات پوشش گیاهی شهرستان سرخس. مجله علمی سامانه های سطوح آبگیر باران, دوره ۱۲ جلد ۲ صفحات ۷۸-۵۹ URL: http://jircsa.ir/article-1-538-fa.html
Ding, Y., He, X., Zhou, Z., Hu, J., Cai, H., Wang, X. Shi, H. (2022). Response of vegetation to drought and yield monitoring based on NDVI and SIF. Catena, 219, 106328. https://doi.org/10.1016/j.catena.2022.106328 Fan, J., Wei, S., Liu, G., Zhou, X., Li, Y., Wu, C. Xu, F. (2023). Response Time of Vegetation to Drought in Weihe River Basin, China. Atmosphere, 14(6), 938. https://doi.org/10.3390/atmos14060938 Hossain, M. L. Li, J. (2021). NDVI-based vegetation dynamics and its resistance and resilience to different intensities of climatic events. Global Ecology and Conservation, 30, e01768. https://doi.org/10.1016/j.gecco.2021.e01768 Liu, Q., Yao, F., Garcia-Garcia, A., Zhang, J., Li, J., Ma, S. Peng, J (2023). The response and sensitivity of global vegetation to water stress: A comparison of different satellite-based NDVI products. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 120, 103341. https://doi.org/10.1016/j.jag.2023.103341 .Li, L., Peng, Q., Wang, M., Cao, Y., Gu, X. Cai, H (2024). Quantitative analysis of vegetation drought propagation process and uncertainty in the Yellow River Basin. Agricultural Water Management, 295, 108775. Liu, W (2024). The Response of NDVI to Drought at Different Temporal Scales in the Yellow River Basin from 2003 to 2020. Water, 16(17), 2416. https://doi.org/10.3390/w16172416 Sun, M., Li, X., Xu, H., Wang, K., Anniwaer, N. Hong, S (2024). Drought thresholds that impact vegetation reveal the divergent responses of vegetation growth to drought across China. Global Change Biology, 30(1), e16998. https://doi.org/10.1111/gcb.16998 Wang, H., Li, Z., Cao, L., Feng, R., & Pan, Y (2021). Response of NDVI of natural vegetation to climate changes and drought in China. Land, 10(9), 966. https://doi.org/10.3390/land10090966 Wei, Y., Zhu, L., Chen, Y., Cao, X. Yu, H (2022). Spatiotemporal variations in drought and vegetation response in Inner Mongolia from 1982 to 2019. Remote Sensing, 14(15), 3803. https://doi.org/10.3390/rs14153803 Zhang, H., Li, L., Zhao, X., Chen, F., Wei, J., Feng, Z. Hu, M (2024) Changes in Vegetation NDVI and Its Response to Climate Change and Human Activities in the Ferghana Basin from 1982 to 2015. Remote Sensing, 16(7), 1296. https://doi.org/10.3390/rs16071296. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 170 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 13 |