
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 764 |
تعداد مقالات | 7,395 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,232,909 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,348,576 |
مفهوم و کارکرد شخینا و سکینه درمسئله ازدواج در قرآن و تلمود | ||
مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی | ||
دوره 9، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 241-263 اصل مقاله (631.78 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jrm.2025.49861.1233 | ||
نویسندگان | ||
محمود شیخ* 1؛ نازنین جلیلی2 | ||
1استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران تهران ، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد ، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران تهران ، ایران | ||
چکیده | ||
شخینا (שְׁכִינָה)، واژهای عبری از ریشة «شخُن» (שכן) به معنای سکونت کردن، ساکن شدن، قرار یافتن و ایستادن است که به مفهوم سکونت و حضور در یک مکان خاص اشاره دارد و در سنت دینی یهود، به معنای حضور خداوند (یهوه) و پیامدهای مربوط به این حضور است. از سوی دیگر، سکینه اصطلاح معادل شخینا در سنت اسلامی و قرآنی است. تناظر و یکسانی این دو اصطلاح، پیش از این در پژوهشهای بسیاری اثبات شده است. ریشة واژه سکینه میتواند سکون یا سَکَنْ باشد: «سُکُون» به معنای ایستادن و ثابت شدن پس از حرکت است و در مورد ساکن شدن و منزل گزیدن به کار مىرود و واژه «سَکَنْ» به معنای آرامش یافتن و هر چیزى که موجب آرامش شود. بررسی دو متن دینی قرآن از اسلام و تلمود از سنت ربانی یهودیت نشان میدهد که دو مفهومِ متناظرِ شخینا و سکینه، در کانون نظریه این دو کتاب دربارة خانواده قرار دارد و دیگر کارکردهای خانواده، با این مفهوم (شخینا/سکینه) معنا مییابد. شخینا و سکینه، رمز و نماد حضور الهی هستند که با دل و جان آدمی گره خوردهاند و در نتیجة پیوندِ مشروع، آرامش حاصل از ازدواج را برای جسم و جان زوجین در بر دارند؛ آرامشی که برکت و رحمت برای فرد و جامعه دینی را در پی خواهند داشت. در واقع، شخینا/سکینه پس از ازدواج، در سه ساحت زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی جلوهگر میشود و به نتایجی چون فرزندآوری و تربیت نسل باایمان، ارضای نیازهای غریزی و حفظ طهارت و عفت خود، کامل شدن انسان، همراهی و تقویت توان زوجین برای دینورزی منجر میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیلهودمنه؛ نقد بازنویسی؛ اصطلاحات عرفانی؛ مؤلفههای معنایی | ||
مراجع | ||
ابن عربی، محمد بن علی؛ و جرجانی، علی بن محمد. (بیتا). التعریفات (جرجانی). مطبعه الخیریه ناصرخسرو.
ابن فارس،احمد. (۱۴۰۴). معجم مقاییس اللغه. (هارون، عبدالسلام محمد، محقق) (ج ۱–6). مکتب الاعلام الاسلامی.
ابنمنظور،محمدبنمکرم. (۱۴۱۶). لسانالعرب. (امین محمد عبدالوهاب و محمد صادق عبیدی، مصححین) (ویرایش ویراست؟). : داراحیاءالتراثالعربی.
ابوالحسنیقزاآنی،هلیا. (۱۳۹۴). کلیله و دمنه. نوید ظهور.
ابوالفتوح رازی،حسین بن علی. (۱۳۷۱). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. (یاحقی، محمدجعفر و محمدمهدی ناصح، مصححین). آستان قدس رضوی. بنیاد پژوهشهای اسلامى.
انصاری،عبدالله بن محمد؛ باباطاهر؛ وهمدانی، علی بن شهاب الدین. (۱۳۷۰). مقامات عارفان. (احمد خوشنویس و محسن حالی، مترجمان). کتابخانه مستوفی.
انوری،حسن. (۱۳۸۱). فرهنگ بزرگ سخن. سخن.
انوری،حسن. (۱۳۸۳). فرهنگ روز سخن. سخن.
ایمانی،اکبر. (۱۴۰۲). کلیله و دمنه به زبان امروزی. دانش پرور، فارابی.
باخرزی،یحیی بن احمد. (۱۳۸۳). أوراد الأحباب و فصوص الآداب. (ایرج افشار). دانشگاه تهران.
جوهری،اسماعیل بن حماد. (1376). الصحاح (ج ۱–6). دارالعلمللملایین.
حافظ،شمسالدینمحمد. (۱۳۷۵). دیوان خواجه شمسالدین محمد حافظ شیرازی قدس سره العزیز. (محمد قزوینی و قاسم غنی، مصححین، رحیم مقدمهنویس ذوالنور، محقق). زوار.
حبابی،فائزه. (۱۴۰۱). نثر روان و کامل «کلیله و دمنه». آوای مهدیس.
دهخدا،علیاکبر. (۱۳۴۲). لغت نامه. دانشگاه تهران.
راستگو،کبری؛وفرضیشوب،فرشته. (۱۳۹۶). بررسی هممعنایی در گفتمان قرآنی بر پایه نظریه تحلیل مولفهای. پژوهش های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، 16(7)، 11-34.
راغباصفهانی،حسینبنمحمد. (۱۴۱۶). مفرداتالفاظالقرآن. (صفوان عدنان داوودی، محقق). دارالقلم.
روزبهان بقلی،روزبهان بن ابینصر. (۱۳۷۴). شرح شطحیات. (هانری کوربن، مصحح). انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران | طهوری.
روزبهان ثانی،شرف الدین ابراهیم. (1382). تحفة اهل العرفان. (جواد نوربخش، مصحح). یلدا قلم.
زرینکوب،عبدالحسین. (۱۳۴۴). ارزش میراث صوفیه. آریا.
سجادی،سیدجعفر. (۱۳۷۰). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانى. کتابخانه طهوری.
سهروردی،عمربنمحمد. (۱۳۷۵). عوارف المعارف. (اسماعیل بن عبدالمومن اصفهانی، مترجم، قاسم انصاری، مصحح). شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شریف رضی،محمد بن حسین. (1406). تلخیص البیان فی مجازات القرآن. (محمد عبدالغنی حسن، مصحح). دار الأضواء.
شیری،علیاکبر. (۱۳۸۲). عوامل انسجام در زبان فارسی. رشد آموزش زبان و ادب فارسی، 68(17)، 9-15.
صفوی. (۱۳۷۹). درآمدی بر معنیشناسی. سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
صفوی. (۱۳۸۴). فرهنگ توصیفی معنی شناسی. فرهنگ معاصر.
صفوی. (۱۳۹۱). نوشته های پراکنده دفتر اول معنی شناسی. انتشارات علمی.
صفوی،کوروش. (۱۳۷۱). ترجمه و مسألهی خودکارشدگی. درمجموعه مقالات دومین کنفرانس بررسی مسائل ترجمه. دومین کنفرانس بررسی مسائل ترجمه. دانشگاه تبریز.
طبرسی،فضل بن حسن. (۱۳۵۹). ترجمه تفسیر مجمع البیان. (مسترحمی، هدایتالله و ستوده، رضا، ویراستاران، رسولی، هاشم، صحت، علی، شریف رازی، محمد، نوری همدانی، حسین، نجفی، ضیاء الدین، بهشتی، احمد، و کاظمی، علیA3 - رسولی، هاشم، مترجمان، میرباقری، ابراهیم و موسوی کلانتری، سید آقا، مصححین، مفتح، محمد، محقق) (ج ۱–27). فراهانی.
عابدینی،راحیل. (۱۳۹۲). کلیله و دمنه به نثر ساده و روان. ارمغان طوبی.
عجم،رفیق. (1999). موسوعة مصطلحات التصوف الإسلامی. مکتبة لبنان ناشرون.
عزالدینکاشانی،محمودبنعلی. (۱۳۲۵). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. (جلال الدین همایی، مصحح). مؤسسه نشر هما.
عسکری،حسنبنعبدالله. (۱۴۱۰). الفروق اللغویه. مکتبه بصیرتی.
عطار،محمدبن ابراهیم. (۱۹۰۵). تذکرة الأولیاء. (رینولد الین نیکلسون، مصحح). مطبعه لیدن.
عینالقضاة،عبدالله بن محمد. (۱۳۴۱). تمهیدات. (عفیف عسیران). دانشگاه تهران.
فرخ،هستی. (۱۳۹۸). کلیله و دمنه به نثر روان. ملینا.
قشیری،عبدالکریم بن هوازن. (۱۳۷۴). ترجمه رساله قشیریه. (حسن بن احمد عثمانی، مترجم، بدیعالزمان فروزانفر، مصحح). شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گیررتس،دیرک. (۱۳۹۵). نظریههای معنیشناسی واژگانی. (کورش صفوی، مترجم). نشر علمی. (نشر اثر اصلی ۱۳۹۳)
لاینز،جان. (۱۳۹۱). درآمدی بر معنیشناسی زبان. (کورش صفوی، مترجم). علمی.
محمد بن منور. (۱۸۹۹). أسرار التوحید فی مقامات أبی سعید. (والنتین آلکسی یویچ ژوکوفسکی، مصحح). الیاس میرزا بوراغانسکی.
محمدی، قدسیه. (۱۳۹۱). بازگردانی کلیله و دمنه. نوید شیراز.
مستملی،اسماعیل بن محمد. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. (ابوبکر محمد بن ابراهیمروشن کلاباذی، روشن، مصحح). اساطیر.
مصطفوى،حسن. (1430). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم (ج ۱–14). دارالکتب العلمیه.
موسوی،سیدفرج الله. (۱۳۹۶). کلیله و دمنه همراه با توضیح لغات و اصطلاحات و اشعار عربی و شرح کامل متن به فارسی روان (ج 1). زعیم.
مولوی،جلالالدین محمد بن محمد. (۱۳۸۴). کلیات شمس تبریزی. (بدیعالزمان فروزانفر، محقق). طلایه.
مولوی،جلالالدین محمد بن محمد. (۱۳۷۳). مثنوی معنوی. (توفیق هاشمپور سبحانی، مصحح). وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات.
میرزارضایی،حمید. (۱۳۹۸). کلیله و دمنه (ج 1). شیرمحمدی.
میرصادقی،جمال. (۱۳۹۴). عناصر داستان. سخن.
نجم رازی،عبدالله بن محمد. (1322). مرصاد العباد. [بی نا].
نسفی،عزیزالدین. (۱۳۸۶الف). الإنسان الکامل. کتابخانه طهوری.
نسفی،عزیزالدین بن محمد. (۱۳۸۶ب). کشف الحقایق. (احمد مهدوی دامغانی، مصحح). شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
نصراللهمنشی،ابوالمعالی. (۱۳۸۷). کلیله و دمنه. (مجتبی مینوی طهرانی، مصحح). جامی.
نظری،راضیه. (۱۴۰۰). تحلیل مولفههای معنایی واژگان حوزه طبیعت در نهج البلاغه با تکیه بر نظریه نشانداری. آموزش زبان، ادبیات و زبان شناسی، 8(4)، 204-223.
نفیسی،علیاکبر. (۱۳۵۵). فرهنگ نفیسی. (فروغی، محمد علی، محقق) (ج 1). خیام.
هاشمی،سیدمحمدرضا؛وغضنفریمقدم،نادیا. (۱۳۹۳). بومی سازی مدل پنجگانه ی عناصر فرهنگی نیومارک با زبان و فرهنگ فارسی: ارائه ی تقسیم بندی نه گانه. مطالعات زبان و ترجمه، 17(47)، 1-22.
هجویری،علی بن عثمان. (۱۳۷۵). کشف المحجوب. (والنتین آلکسی یویچ ژوکوفسکی، مصحح). طهوری. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 68 |