اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 29 |
| تعداد شماره‌ها | 643 |
| تعداد مقالات | 6,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,873,598 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,468,730 |
فرخی کیمیاگر تلفیق شعر و موسیقی | ||
| پژوهشنامه ادب غنایی | ||
| مقاله 6، دوره 6، شماره 10، خرداد 1387، صفحه 93-110 اصل مقاله (170.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2008.913 | ||
| چکیده | ||
| شعر زبان اسرار دل است ومخلوق عاطفه های حسّاس؛ وشاعری نوعی کیمیاگر ی است در طیف خیال، با واژگان زبان بر تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه، ایهام، تناقص (Paradox) اغراق، سجع، جناس وسایر صنایع لفظی ومعنوی است که همه از عوامل زیبایی آن به شمار می رود. شاعر برای انتقال عواطف خود به دیگران وبرای متأثر ساختن آنان، از زبان یاری همی جوید واین کار گزینش واژههایی را از محفظه ی ذخیرهی الفاظ ایجاب میکند ونیز کنارهم چیدن آنها را، بهگونه ای که آهنگی خاص از آن حاصل آید، بدیهی است که ترکیب و تلفیق این واژگان با یکدیگر موسیقی کلام شاعر را شکل می دهد و نوعی گره خوردگی میان واژگان و موسیقی ساختمان شعر را پی می ریزد. معانی مجازی، استعاری و نظایر آنها جمال شعر را دل فریب تر ودلخواه تر در می آورد. این هماهنگی کلمات وموسیقی در همه ی دیوان امواجی حیرتانگیز پدیدآوردهاست چه در قصیدهی مدیحهی سلطان محمود و چه در قصیدهی رثائیهی او. قصیدهی فرخی در رثای محمود غزنوی یکی از شاهکارهای مراثی در شعر فارسی است که در فضایی غمگنانه تصویر شده و یکی از زیباترین قصایدی است که شاعری مبتکر از سر اخلاص با سوز و درد از خود به یادگار گذاشته است. تدبیر شاعرانه ی فرخی در همخوانی اوزان با مضامین، دلیل چیرگی او است در موسیقی و به کار داشت بحور مختلف با گزینش اصطلاحات موسیقایی چون آواء اصول، بانگ، زار، سرود، سماع، شهناز، عشّاق، نوا و به کار بردن آلات موسیقی همانند ارغنون، بربط، رباب، دود، زخمه، زیر، قانون و نیز ذکر نام موسیقیدانان بزرگ در دربار محمود چون بو عمرو، بو نصر ویا آوردن نام موسیقیدانان پیش از روزگار خود چون سرگب و سرکش همه و همه دائره المعارف اطلاعات او را در موسیقی تضمین می کند. فرّخی آن شاعر توانایی است که انتقاد از دستگاه حکومت را در قالب های شعر فارسی با بلند نظری خاص یک شاعر وارسته در کارگاه تحلیل مورد بحث قرار داده است. این سخنور معنی آفرین برای نرم کردن دل امرا از بحور نامطبوع استفاده کرده است. غرض آن است که گفته آید خشونت را با خشونت وزن به گونه ای مبتکرانه نرمی و لطافت بخشیده است هرچند که دل سنگین ممدوح به نرمی نگراید واین ابتکاری است که در حوزه ی شعر فارسی کمتر توان دید قصیده ی امیر یوسف گواه گفته ماست. اگر چه آمیختن تهنیت با تسلیت پیش از فرخی سابقه داشته ولیکن او را در این معنی به سخندانی وسخن شناسی کمتر همتا توان یافت. این سخن شناس توانا در بازی با اوزان مختلف شعر فارسی برای عاجز کردن شاعران معاصر خود چیرگی خالصی نشان داده و پیوند سبک سخنوری را با موسیقی در شعر خود طراحی نموده است و بدین شگرد شاعرانه شیخِ شعرِ فارسی – سعدی- را در طیف جاذبه ی مضامین و موسیقی شعر خود به استادی الهام بخشیده و سبب گزینش اوزان کوتاه او با مضامین و موضوعات گوناگون گردیده است. فرخی استادی است چیره دست در تلفیق مضمون با موسیقی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کیمیاگر؛ فرخی؛ موسیقی؛ شعر؛ سوز؛ سخن | ||
| مراجع | ||
|
1- قرآن کریم. 2- ادیب صابر (1343) دیوان. تصحیح محمدعلی ناصح. تهران. 3- بیدل هندی، عبدالقادر (1362) دیوان غزلیات. تصحیح خلیل‌الله خلیلی. تهران. 4- حافظ، شمس الدین محمد (1386) دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ چهل و یکم. تهران: انتشارات صفی علیشاه. 5- رازی، شمس قیس (1327) المعجم فی معاییر اشعار العجم. تصحیح علامه محمد قزوینی به اهتمام محمدتقی مدرّس رضوی. تهران: کتابفروشی تهران. 6- سنائی غزنوی، مجدود بن آدم (1354) دیوان. به اهتمام مدرّس رضوی. تهران: انتشارات سنائی. 7- شهیدی، سیّد جعفر (1375) شرح مثنوی. جزو اول از دفتر دوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 8- عوفی، محمد (1335) لباب الالباب. تصحیح ادوارد براون، محمد قزوینی. به کوشش سعید نفیسی. ج1. تهران. 9- فرّخی سیستانی (1349) دیوان. به کوشش محمد دبیر سیاقی. چاپ دوم. تهران: انتشارات زوّار. 10- ملّاح، حسینعلی(1351) حافظ و موسیقی. چاپ اول. تهران: انتشارات هنر و فرهنگ. 11- نظامی گنجوی (1313) لیلی و مجنون. تصحیح وحید دستگردی. تهران: مطبعه ی ارمغان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,638 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 923 |
||