
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 764 |
تعداد مقالات | 7,395 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,232,993 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,348,654 |
آشکارسازی پیامدهای متقابل تغییرات اقلیمی بر پوشش سطحی و کاربری اراضی در استان گلستان طی دو دهه اخیر | ||
مخاطرات محیط طبیعی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 اردیبهشت 1404 اصل مقاله (2.74 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jneh.2025.50298.2082 | ||
نویسندگان | ||
عبدالعظیم قانقرمه* 1؛ غلامرضا روشن1؛ مصیب رجبلی2 | ||
1دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه گلستان، گرگان | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد رشته آب و هواشناسی دانشگاه گلستان | ||
چکیده | ||
تغییر اقلیم و پوشش سطحی/تغییر کاربری اراضی دو پدیده بههمپیوسته هستند که تأثیرات عمیقی بر یکدیگر و بر محیطزیست میگذارند. این مطالعه به بررسی پیامدهای متقابل این دو پدیده در استان گلستان طی دو دهه گذشته میپردازد. دادههای مورداستفاده شامل تصاویر ماهوارهای دما، بارش، شاخص پوشش گیاهی (NDVI) و همچنین دادههای مربوط به پوشش سطحی/کاربری اراضی سال 2000 و 2020 میباشد. یافتهها نشان میدهد که 10.4 درصد از اراضی استان دچار تغییر پوشش سطحی/کاربری شده و بیشترین سهم مربوط به اراضی بایر بوده است. در مقابل، پوشش گیاهی تنک و پوشش درختی بیشترین افزایش مساحت را تجربه کردهاند. خشکسالیهای طولانیمدت و کاهش سطح آب دریای خزر عامل اصلی تبدیل بدنههای آبی به پوششهای دیگر بودهاند. از نظر اقلیمی، در اکثر مناطق استان گلستان، بهویژه در نیمه شرقی، بخشهای میانی و کوهپایهای، افزایش معنیداری در دمای شبانه مشاهده شده است. در مقابل، در سواحل شرقی به دلیل پسروی دریای خزر کاهش دمای شبانه و در برخی مناطق افزایش پراکنده دمای روزانه گزارش شده است. همچنین، کاهش بارش سالانه در نیمه شمالی و شرقی استان که عمدتاً جزو مناطق خشک و نیمهخشک محسوب میشوند، آشکارشده است. تجزیهوتحلیل نشان داد که همگامی دمای شبانه با تغییرات پوشش سطحی از درجه اول اهمیت برخوردار بوده و بارش سالانه در مرتبه بعد نقشی قابلتوجه در تغییرات پوشش سطحی ایفا میکند. این مطالعه شواهدی از تأثیرگذاری متقابل تغییرات اقلیمی و پوشش سطحی در استان گلستان ارائه میدهد. بهطوریکه خشکسالی، افزایش دما و تغییر الگوی بارش به تغییر کاربری اراضی منجر شده و در مقابل، تغییر کاربری اراضی نیز میتواند بر الگوهای اقلیمی محلی تأثیر بگذارد | ||
کلیدواژهها | ||
تغییرات اقلیمی؛ پوشش سطحی/کاربری اراضی؛ استان گلستان؛ دما؛ بارش | ||
مراجع | ||
ابراهیمی، عباس؛ صفرراد، طاهر؛ جانبازقبادی، غلامرضا. (2023). ارزیابی تغییرات کاربری اراضی و تأثیر آن بر آلبیدوی سطحی و دمای سطح زمین (مطالعه موردی: شهرهای ساری تا چالوس). جغرافیای طبیعی، 16(1)، 1–14.
اسکندری، سعیده؛ جعفری، مصطفی؛ آهنگران، یزدانفر؛ احمدلو، فاطمه. (2023). تغییر اقلیم، عاملی اثرگذار در افزایش آتشسوزیها در ناحیه رویشی هیرکانی شرقی. طبیعت ایران، 8(5)، 23–30.
برزگر، امیربهزاد؛ کامکار، بهنام. (2007، اکتبر). پیامدهای بومشناختی تغییر اقلیم بر مناسبات علفهای هرز و گیاهان زراعی در بومنظامهای کشاورزی. در دومین همایش ملی کشاورزی بومشناختی ایران.
رزمی، رباب؛ عساکره، حسین؛ مسعودیان، سید ابوالفضل. (2022). تبیین تأثیر تغییر عناصر اقلیمی بر تغییرات کاربریهای سطح زمین در زیرحوضههای حوضه آبریز کارون. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 11(3)، 69–89.
مرادی، غلامرضا؛ حسنی، علیرضا. (2022). استخراج و شناسایی دمای سطحی زمین و تبیین ارتباط آن با کاربری اراضی شهری (نمونه موردی: مناطق 1 و 21 شهر تهران). آمایش محیط، 15(58)، 81–102.
Akintuyi, A. O., Fasona, M. J., Ayeni, A. O., & Soneye, A. S. (2021). Land use/land cover and climate change interaction in the derived savannah region of Nigeria. Environmental Monitoring and Assessment, 193(12), 848. Bounoua, L., DeFries, R., Collatz, G. J., Sellers, P., & Khan, H. (2002). Effects of land cover conversion on surface climate. Climatic Change, 52, 29-64. Boisier, J. P., de Noblet‐Ducoudré, N., Pitman, A. J., Cruz, F. T., Delire, C., Van den Hurk, B. J. J. M., ... & Voldoire, A. (2012). Attributing the impacts of land‐cover changes in temperate regions on surface temperature and heat fluxes to specific causes: Results from the first LUCID set of simulations. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 117(D12). Bjorkman, A. D., & Wulff, A. (2021). A reflection on four impactful Ambio papers: The biotic perspective: This article belongs to Ambio’s 50th Anniversary Collection. Theme: Climate change impacts. Ambio, 50(6), 1145-1149. Corbau, C., Zambello, E., Rodella, I., Utizi, K., Nardin, W., & Simeoni, U. (2019). Quantifying the impacts of human activities on the evolution of Po delta territory during the last 120 years. Journal of Environmental Management, 232, 702-712. Dissanayake, S., Asafu-Adjaye, J., & Mahadeva, R. (2017). Addressing climate change cause and effect on land cover and land use in South Asia. Land Use Policy, 67, 352-366. Ghanghermeh, A., Roshan, G., Asadi, K., & Attia, S. (2024). Spatiotemporal Analysis of Urban Heat Islands and Vegetation Cover Using Emerging Hotspot Analysis in a Humid Subtropical Climate. Atmosphere, 15(2), 161. Girma, R., Moges, A., & Fürst, C. (2023). Integrated modeling of land degradation dynamics and insights on the possible future management alternatives in the Gidabo river basin, Ethiopian Rift Valley. Land, 12(9), 1809. Hashim, B. M., Al Maliki, A., Sultan, M. A., Shahid, S., & Yaseen, Z. M. (2022). Effect of land use land cover changes on land surface temperature during 1984–2020: A case study of Baghdad city using Landsat image. Natural Hazards, 112(2), 1223-1246. Hashim, J. H., & Hashim, Z. (2016). Climate change, extreme weather events, and human health implications in the Asia Pacific region. Asia Pacific Journal of Public Health, 28(2_suppl), 8S-14S. Jing, Q., He, J., Li, Y., Yang, X., Peng, Y., Wang, H., ... & Zhang, X. (2024). Analysis of the spatiotemporal changes in global land cover from 2001 to 2020. Science of The Total Environment, 908, 168354. Jiang, F., Deng, M., Long, Y., & Sun, H. (2022). Spatial pattern and dynamic change of vegetation greenness from 2001 to 2020 in Tibet, China. Frontiers in Plant Science, 13, 892625. Klingelhöfer, D., Müller, R., Braun, M., Brüggmann, D., & Groneberg, D. A. (2020). Climate change: Does international research fulfil global demands and necessities? Environmental Sciences Europe, 32, 1-21. Kheyruri, Y., Shayesteh, A., & Sharafati, A. (2023). Quantification of the meteorological and hydrological droughts links over various regions of Iran using gridded datasets. Environmental Science and Pollution Research, 30(32), 79049-79066. Li, D., Tian, P., Luo, H., Hu, T., Dong, B., Cui, Y., ... & Luo, Y. (2020). Impacts of land use and land cover changes on regional climate in the Lhasa River basin, Tibetan Plateau. Science of the Total Environment, 742, 140570. Mayou, L. A., Alamdari, N., Ahmadisharaf, E., & Kamali, M. (2024). Impacts of future climate and land use/land cover change on urban runoff using fine-scale hydrologic modeling. Journal of Environmental Management, 362, 121284. Mortey, E. M., Annor, T., Arnault, J., Inoussa, M. M., Madougou, S., Kunstmann, H., & Nyantakyi, E. K. (2023). Interactions between climate and land cover change over West Africa. Land, 12(2), 355. Nunes, L. J., Meireles, C. I., Gomes, C. J. P., & Ribeiro, N. M. A. (2021). The impact of climate change on forest development: a sustainable approach to management models applied to Mediterranean-type climate regions. Plants, 11(1), 69. Nguyen, P., Ombadi, M., Gorooh, V. A., Shearer, E. J., Sadeghi, M., Sorooshian, S., ... & Ralph, M. F. (2020). Persian dynamic infrared–rain rate (PDIR-now): A near-real-time, quasi-global satellite precipitation dataset. Journal of hydrometeorology, 21(12), 2893-2906. Ojima, D. S., Aicher, R., Archer, S. R., Bailey, D. W., Casby-Horton, S. M., Cavallaro, N., ... & Washington-Allen, R. A. (2020). A climate change indicator framework for rangelands and pastures of the USA. Climatic change, 163, 1733-1750. Pontifes, P. A., García-Meneses, P. M., Gómez-Aíza, L., Monterroso-Rivas, A. I., & Caso-Chávez, M. (2018). Land use/land cover change and extreme climatic events in the arid and semi-arid ecoregions of Mexico. Atmósfera, 31(4), 355-372. Pal, S. C., Chowdhuri, I., Das, B., Chakrabortty, R., Roy, P., Saha, A., & Shit, M. (2022). Threats of climate change and land use patterns enhance the susceptibility to future floods in India. Journal of Environmental Management, 305, 114317. Sharma, S. K., Sinha, R. K., Eldho, T. I., & Patel, H. M. (2024). Individual and Combined Impacts of Land Use/Cover and Climate Change on Water Balance Components of a Tropical River Basin. Environmental Modeling & Assessment, 29(1), 67-90. Sauer, J., Grimm, N. B., Barbosa, O., Cook, E. M., Mustafa, A., Kunkel, K., ... & Ballinger, A. (2024). Estimating combined effects of climate change and land cover change on water regulation services of urban wetlands in Valdivia, Chile. Earth's Future, 12(5), e2023EF003801. Turner, D. P., Conklin, D. R., & Bolte, J. P. (2015). Projected climate change impacts on forest land cover and land use over the Willamette River Basin, Oregon, USA. Climatic change, 133, 335-348. Yan, J., Zhang, G., Deng, X., Ling, H., Xu, H., & Guo, B. (2019). Does climate change or human activity lead to the degradation of the grassland ecosystem in a mountain-basin system in an arid region of China? Sustainability, 11(9), 2618. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 28 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2 |