تعداد نشریات | 27 |
تعداد شمارهها | 565 |
تعداد مقالات | 5,819 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,133,277 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,446,090 |
نقد تحلیلی - تطبیقی منظومه ی«خسرو و شیرین» و«لیلی و مجنون» نظامی گنجوی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 4، دوره 6، شماره 11، آذر 1387، صفحه 87-112 اصل مقاله (230.2 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2008.921 | ||
چکیده | ||
یکی از انواع ادبی معروف و گسترده در زبان فارسی، ادبیّات غنایی است. دورهی کمال اشعار غنایی نیز در زبان فارسی از قرن چهارم آغاز گردیده است. در ادب پارسی در کنار قالب غزل، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، استفاده از مثنوی های عاشقانه نیز رواج دارد. اصولاً داستان سرایی از انواعی است که بسیار زود در شعر فارسی مورد توجّه قرار گرفته است. عنصری در قرن پنجم چند داستان و از جمله«وامق و عذرا» را به نظم کشید. عیّوقی نیز داستان «ورقه و گلشاه» را به نظم در آورد و در همین قرن داستانهای کهن ایرانی«ویس و رامین» به شعر در آمد. در پایان قرن ششم هجری، نظم داستان ها بویژه داستان بزمی و غنایی به وسیله نظامی گنجوی به حدّ اعلای کمال رسید. وی چند داستان معروف زمان خود را به نظم در آورد. در بین سرایندگان قصّههای بزمی و عاشقانه، هیچ شاعریبیشتـر از نظامـی توفیققدرتنمایینیافته است؛ هنر نماییهای این شاعر در ضمن داستانسراییفراوان است و تأثیرگذاری او در تاریخ تحّول این هنر، وی را صاحب دستاورد پرباری در شعر غنایی کرده است، تا جایی که اکثر سرایندگان منظومه های عاشقانه، دانسته یا ندانسته، تحت تأثیر سبک و شیوه ی داستان پردازی او قرار گرفته اند. انتخاب الفاظ و ترکیبات مناسب، ایجاد ترکیبات خاص و تازه، ابداع مضامین نو و دل پسند، تصویر جزئیات، دقّت در وصف، ایجاد مناظر بدیع و طبیعی، به کارگیری صور خیال مطبوع و بهره مندی از عالی ترین تکنیک های داستان سرایی و ... از عوامل موفّقیت بی نظیر او در این عرصه است. بنابراین با توجّه به درخشش دو منظومه ی «خسرو وشیرین» و «لیلی و مجنون» نظامی در ادب فارسی نگارنده کوشیده است، ضمن پرداختن به اهمّیت و نقش نظامی در تاریخ داستان سرایی ادب فارسی و پس از ارائه تلخیص و چهارچوب کلّی این دو داستان، آن دو را به روش تطبیق و مقایسه مورد بررسی قرار دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
غنایی، عاشقانه، تطبیقی، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین؛ نظامی گنجوی | ||
مراجع | ||
1- اقبالی، ابراهیم و قمری گیوی، حسین (1383) بررسی روان شناختی سه منظومه ی غنایی فارسی. فصلنامه ی پژوهش زبان و ادبیات فارسی. دوره جدید شماره دوم. بهار و تابستان.صص: 16-1. 2- پارساپور، زهرا (1383) مقایسه زبان حماسی و غنایی با تکیه بر خسرو و شیرین و اسکندرنامه نظامی. چاپ اول. تهران: انتشارت امیرکبیر. 3- ثروث، منصور (1372) مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 2. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. 4- حاکمی، اسماعیل (1372) نظامی شاعر بزم پرداز. مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 1. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. صص: 443-433. 5- حاکمی والا، اسماعیل (1386) تحقیق درباره ادبیات غنایی ایران و انواع شعر غنایی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 6- خائفی، عباس (1372) بررسی نظرگاه های فردوسی و نظامی از داستان خسرووشیرین. مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 1. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. صص: 492-480. 7- رزمجو، حسین (1382) انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی. چاپ چهارم. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی. 8- ریاحی، لیلی (1358) قهرمانان خسرو و شیرین. چاپ اول. تهران: انتشارات امیر کبیر. 9- زرین کوب، عبدالحسین (1374) پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد. چاپ دوم. تهران: انتشارات سخن. 10- -------------------------(1373) با کاروان حله. چاپ هشتم. تهران: انتشارات علمی. 11-------------------------(1369) با کاروان اندیشه. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیر کبیر. 12- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372) انواع ادبی و شعر فارسی. مجلّه ی رشد ادب فارسی. 13- شمیسا، سیروس (1380) نقد ادبی. تهران: انتشارات فردوسی. 14- صفا، ذبیح ا... (1366) تاریخ ادبیات در ایران. جلد 2. چاپ هفتم. تهران: انتشارات فردوس. 15- طوسی، بهرام (1372) مقایسه رومئو و ژولیت شکسپیر با خسرووشیرین نظامی گنجوی. مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 2. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. انتشارات دانشگاه تبریز. صص: 438-423. 16- ظفری، ولی ا... (1372) مقایسه خسرووشیرین با موازین داستان نویسی. مقالاتکنگره بین المللیبزرگداشتنهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 2. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. صص: 479-460. 17- علایی حسینی، مهدی (1372) خسرو و شیرین نظامی و رومئو و ژولیت شکسپیر. مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد 2. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. صص: 574-555. 18- غلامرضایی، محمد (1370) داستانهای غنایی منظوم از آغاز شعر فارسی دری تا ابتدای قرن هفتم. چاپ اول. تهران: انتشارات فردابه. 19- فاضلی، مریم (1372) منابع داستان خسرو و شیرین و تأثیر آن در آثار بعد. مجموعه مقالاتکنگره بینالمللی بزرگداشت نهمین سده تولد حکیم نظامی گنجوی. جلد2. به اهتمام و ویرایش منصور ثروت. چاپ اول. تبریز: انتشارات دانشگاه. صص: 591-586. 20- کفافی، محمد عبدالسلام (1382) ادبیات تطبیقی. ترجمه سید حسین سیدی. چاپ اول. مشهد: به نشر انتشارات آستان قدس رضوی. 21- نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1364) لیلی و مجنون. تصحیح بهروز ثروتیان. چاپ اول. تهران: انتسارات توس. 22- ---------------------------(1313) خسرو و شیرین. تصحیح وحید دستگردی. تهران: موسسه مطبوعاتی علمی. 23- -------------------------- (1378 ) لیلی و مجنون. با پیشگفتار ا . ا. کراچکوفسکی. ترجمه کامل احمد نژاد. چاپ سوم. تهران: انتشارات زوّار. 24- یوسفی، غلامحسین (1386) چشمه ی روشن. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات علمی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,440 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,262 |