تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 706 |
تعداد مقالات | 6,893 |
تعداد مشاهده مقاله | 11,269,612 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,560,917 |
سَنگَردی های پَنجشیر و ترانه های روستایی ایران | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 5، دوره 7، شماره 12، خرداد 1388، صفحه 105-128 اصل مقاله (191.28 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2009.932 | ||
چکیده | ||
«سنگردی» ها گونه ای از شعر فارسی است که قرن های متوالی، زمزمهی مردمان کوهپایه های پنجشیر، در دامنه های کوه های سر به فلک کشیدهی هندوکش بوده که بیشتر در قالب دوبیتی و رباعی بر زبان مردم جاری می شده و ناشی از عشق و علاقه و سوز درونی هر پنجشیری است که به زبان و شعر فارسی (دری) دارد. سنگردی ها غالباً در کوهپایه ها و کوه و کمر و در کنارهی رودخانه ها خوانده می شده و مفاهیم کوه و کتل، چشمه و دریا، نشیب و فراز، برف و باران، آسمان و زمین، راز و نیاز، وصل و هجران، فقر و غنا و ... نهفته، و درد و رنج درونی مردم را می توان از لابلای واژه های آن اشعار حس کرد. ترانه های روستایی( دوبیتی ها و رباعی ها) نیز از روزگاران گذشته در فرهنگ و ادبیات ایرانی، از خراسان تا فارس، از شمال تا جنوب واز شرق تا غرب، برجا مانده که همراه با طراوت و شکوفایی وشادابی و سرسبزی زمین، بر زبان مردمان جاری می شده و آنان نیز سوز درون خود را با این ترانه ها و دوبیتی ها بیان می کرده اند. آنچه که در و دوبیتی ها نیز همچون سنگردی ها، نمودِ بیشتری دارد، راز و نیاز عاشقانه است و غم فراق و سوز دل و فغان از هجرت و جدایی و غربت و بیوفایی معشوق و عهد شکنی و غم از دست دادن جوانی و... . بیشتر خوانندگان آن نیز عاشقانی بوده اند که شاید تنها محل دیدار آنان در همان دامنهی کوهستان و در حاشیهی چراگاهها و در کنار چشمه سارها بوده است.در این مقاله، ضمن بررسی اشعار سنگردی در سرزمین پنجشیر، و ترانه های روستایی ایران، ویژگی ها و تفاوت های این دو گونه شعر محلی و روستایی نموده خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
سنگردی؛ پنجشیر؛ فایز دشتستانی؛ ترانه؛ دوبیتی؛ خراسان | ||
مراجع | ||
- آقایی، ماهرخ (1363) نغمه های روستایی ایران. کتابفروشی فروزان. 2- افغانی نویس، عبدالله (1369) لغات عامیانهی فارسی افغانستان. چاپ دوم. انتشارات بلخ. 3- دهخدا، علی اکبر ( ) لغت نامه. انتشارات دانشگاه تهران. 4- رحیمی ، غ . نیلاب (1365) سنگردیهای پنجشیر. کابل: کمیتهی دولتی کلتور ریاست فرهنگ. 5- ریعان شمالی، عبدالغفار (1380) کلیات ساربان. پیشاور: حوزهی انتشارات شمال افغانستان. 6- زنگویی، عبدالمجید (1364) شعر دشتی دشتستان. امیر کبیر. 7- شایق هروی، میرعبدالعلی (1347) آهنگ روستا. هرات: مؤسسهی طبع کتب. 8- قائمی، پروین (1377) ترانه های روستایی. تهران: انتشارات کتاب درنا. 9- قابضانی، عبدالحی (بی تا) نجشیر از دیدگاه مورخین. پیشاور: مرکز نشراتی فضل, دهکی نعلبندی. 10- کوهی کرمانی، حسین (1347) هفتصد ترانه از ترانه های روستایی ایران. تهران: کتابخانهی ابن سینا. 11- گورگین، تیمور (1363) چهاردیوان. تهران: انتشارات کتاب فرزان. 12- ناصح، محمد مهدی (1377) دوبیتی های عامیانه بیرجندی. مقدمه و شرح. مشهد: انتشارات محقق. 13- (بی تا) شعر غم. رباعی های عامیانهی بیرجندی. مشهد: انتشارات آستان قدس. 14- نصیب، محمدناصر (1370) زمزمههای روستا. کابل: نشرات امور ملیت های وزارت امور سرحدات. 15- همایونی، صادق (بی تا) مجموعه ای از هزار و چهار صد ترانه ی محلی. شیراز: کانون تربیت. 16- یمین، محمد حسین (1387) افغانستان تاریخی. چاپ چهارم. کابل: انتشارات سعید. 17- (؟) (1365) گل های کهسار. کابل: انتشارات وزارت امور اقوام و قبایل. 18- (؟ ) (بی تا) مجموعهای از فلکور عامیانهی زبان دری. پیشاور: انتشارات مکتبهی پنجشیر، پاکستان. 19- (؟ ) (بی تا) هزار ترانهی روستایی. تهران: کتابفروشی جیبی. 20- (؟) (1343) مجله پشتون باغ. شماره 3. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,607 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 870 |