
تعداد نشریات | 33 |
تعداد شمارهها | 775 |
تعداد مقالات | 7,507 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,580,537 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,513,441 |
شور شیرین (جستاری در تلقی عرفانی نظامی از عشق) | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 14، خرداد 1389، صفحه 73-94 اصل مقاله (194.31 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2010.944 | ||
چکیده | ||
نظامیدر پنج گنجبویژه در «خسرو و شیرین»شاهکاریدر ادبغناییآفریده است که هرگز شیرینی آن از خاطر محو نمی شود. ماجرای عشق را در بسیاری ازآثار ادب غنایی دیگر نیز می توان یافت ولی هیچکدام به پرمایگی روایت نظامی نیست. حتی لیلی و مجنون خود نظامی هم به پای خسرو و شیرین او نمی رسد. جانمایهی این شاهکار در پرورش شخصیت شیرین است که نسبت به همتایانش درسایر معاشیق از پختگی و کمال بیشتری برخوردار است. نظامی او را طوری پرورده است که نه بی پروایی «ویس» در «ویس و رامین» را داشته باشد و نه کمرویی و تنگنای قبیله ای «لیلی» را در «لیلی و مجنون». بانویی آزاده است که همعاشق است و هم معشوق. در پیعشق خطر می کند، بر همهی آرزوهای دنیوی بر میآشوبد، در راه عشق پای در رکاب می نهد، دشواریعشق را با شکیبایی به جان خریدار میگردد. آنگاه که عاشق را پخته نمییابد او را با تمهیداتی به کمال معنوی میرساند و سپس به وصال با او تن میدهد و سرانجام در کنار جسم بی جان او جان می بازد. این مقال برآن است که از چشم اندازی دیگر با ساختار روایی این داستان روبرو گردد و رمزها ونشانههای عرفانی این داستان را از خلال بررسی شخصیت و رفتار شیرین در داستان خسرو و شیرین براساس معیارهای مندرج در متون عرفانی باز جوید و از این راه نگاهِ عرفانی نظامی و سرسپردگی او را به مبانی عرفان دراین روایت عاشقانه نشان دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
نظامی؛ خسرو و شیرین؛ عرفان؛ عشق | ||
مراجع | ||
- ابن دباغ، عبدالرحمنبن محمد (1379) مشارق انوارالقلوب و مفاتیح الاسرارالغیوب (عشق اسطرلاب اسرار خداست). تصحیح هلموت ریتر. ترجمه قاسم انصاری. چاپ اول. تهران: طهوری. 2- اصفهانی، ابومنصور(1367) نهج الخاص. تصحیح نصرالله پورجوادی. مجله تحقیقات اسلامی. سال سوم. شماره1و2. صص149-132. 3- انصاری، خواجه عبدالله ( 1372) مجموعه رسایل فارسی. مقدمه و فهارس محمد سرور مولایی. چاپ اول. تهران: توس. 4- پورجوادی، نصرالله (1372) شعر حلال. شعر حرام. [ازمجموعه بوی جان. مقاله هایی در باره ی شعر عرفانی فارسی]. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. صص147-123. 5- ........... (1372) شیرین در چشمه. [از مجموعه بوی جان. مقاله هایی در باره ی شعر عرفانی فارسی]. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. صص170-148. 6- ............ (1372) عشق خسرو، عشق نظامی. [از مجموعه بوی جان، مقاله هایی در باره شعر عرفانی فارسی]. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. صص178-171. 7- حافظ، شمس الدین محمد (1370) دیوان. با تعلیقات علامه محمد قزوینی. به اهتمام غ- جربزه دار. چاپ سوم. تهران: اساطیر. 8- سلمی، ابوعبدالرحمن(1369) درجات المعاملات. تصحیح احمد طاهری عراقی [مجموعه آثار سلمی. جلد اول. به کوشش نصرالله پورجوادی]. چاپ اول. تهران: مرکز نشردانشگاهی. 9- سهروردی، عبد القاهربن عبدالله [در این چاپ نام نویسنده به اشتباه عبدالقاهر ضبط شده است] (1966م) عوارف المعارف. الطبعه الاولی. بیروت: دارالکتب العربی. 10- صفا، ذبیح الله (1371) تاریخ ادبیات در ایران. جلد دوم. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات فردوس. 11- غزالی، احمد (1358) سوانح. تصحیح هلموت ریترونصرالله پورجوادی. چاپ دوم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 12- غزالی، ابوحامد محمد (1371) کیمیای سعادت. 2جلد. تصحیح حسین خدیو جم. چاپ پنجم. تهران: علمی و فرهنگی. 13- قشیری، عبدالکریم بنهوازن (1385) رساله قشیریه. ترجمهابوعلی حسنبن احمد عثمانی. تصحیح بدیع الزمان فروزانفر. چاپ نهم. تهران: علمی و فرهنگی. 14- نظامی، الیاس بن یوسف (1386) خسرو و شیرین. تصحیح وحید دستجردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ هشتم. تهران: سارنگ. 15- .............(1387) لیلی و مجنون. تصحیح وحید دستجردی. به کوشش سعید حمیدیان. چاپ هشتم. تهران: سارنگ. 16- هجویری، علی بن عثمان (1383) کشف المحجوب. تصحیح محمود عابدی. چاپ اول. تهران: سروش.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,365 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,147 |