تعداد نشریات | 30 |
تعداد شمارهها | 690 |
تعداد مقالات | 6,761 |
تعداد مشاهده مقاله | 10,991,389 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,404,607 |
بررسی جنبه های تاریخی دو منظومه غنایی «خسرو وشیرین» نظامی و«شیرین و خسرو» امیرخسرو دهلوی | ||
پژوهشنامه ادب غنایی | ||
مقاله 8، دوره 10، شماره 19، آذر 1391، صفحه 167-186 اصل مقاله (173.79 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jllr.2012.984 | ||
چکیده | ||
در میان داستان های خمسهی نظامی، ماجرای عشق خسرو پرویز، پادشاه ساسانی به شیرین برادر زادهی بانوی ارمن، به سبب رنگ ملی و برخورداری اززمینه های افسانه ای و غنایی از زیبایی و اهمیت خاصی برخوردار است. امیرخسرو دهلوی دومین منظومهی خمسهی خویش را به این داستان اختصاص داده است. او با آنکه سوژه و سیر اصلی داستان را مطابق روایت نظامی سروده است اما تغییراتی نیز در جریان داستان ایجاد کرده است. ضرورت و اهمیت این پژوهش از آن جهت است که برتری و تواناییهای زبانی، انتخاب واژگان و صور خیال نظامی در خمسه سبب شده است تا دیگر جنبه های داستانی، افسانهای و تاریخـی نادیده گرفتـه شود. لذا در پژوهش حاضر با شیـوهی توصیفی- تحلیـلی وتاریخی داستان غنایی خسرو و شیرین بر اساس قدیم ترین منابع معتبر مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت و در نهایت این نتیجه به دست آمد که: امیرخسرو، بیش از نظامی، به الگوی تاریخی پایبند بوده است. او هر چند به اعتراف خود هرگز نتوانست به پای نظامی برسد، اما توانسته است، با روی آوردن به الگوی تاریخی و تغییراتی جزئی اما هنرمندانه در بخشهای افسانهای و تاریخی، از بین دیگر نظیره پردازان این اثر غنایی بزرگ تاحدّی نوآور باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
نظامی؛ امیر خسرو دهلوی؛ خسرو؛ شیرین؛ ادب غنایی؛ جنبه های تاریخی | ||
مراجع | ||
1- ابن بلخی، فارسنامه، چاپ نخست، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: انشارات اساطیر، 1385. 2- اقبالی، ابراهیم، مقایسه خسرو و شیرین فردوسی و نظامی، مجله پژوهش و زبان و ادبیات فارسی، ش3، تهران. صص 136-125، 1383. 3- ثعالبی نیشابوری، ابومنصور عبدالملک، تاریخ ثعالبی (غرراخبار ملوک فارس)، جلد 1، چاپ اول، محمد فضایلی، تهران: نشر قطره، 1368. 4- خلیلی جهانتیغ، مریم، نقد شعر و شاعری در هنر منثور امیرخسرو دهلوی، مجله زبان و ادبیات فارسی(پژوهشنامه ادب غنایی)، سال دوم، صص62-53، 1383. 5- دادور، نغمه، هنر اسطوره سازی نظامی، سایت راسخون، .www.rasekhoon.net 1389. 6- داوری، پریسا، نگاهی دوباره به جایگاه زن در ادبیات با تأملی برروایت نظامی و فردوسی، مجله ادبیات و علوم انسانی، ش 41، دانشگاه اصفهان، صص308-277، 1384. 7- دهلوی، خسرو، منظومه شیرین وخسرو، تصحیح اشرفی، تهران: انتشارات شقایق، 1362. 8- رضایی اردانی، فضل الله، نقدتحلیلی-تطبیقی منظومه خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی گنجوی، پژوهشنامه ادب غنایی، ش 11، ش 11، صص112-87، 1387. 9- رستگارفسایی، منصور، خمسه سرایی در ادب فارسی، مجله آیینه میراث، دوره جدید، ش 1و2، تهران: صص257-243، 1386. 10- زرین کوب عبدالحسین، پیرگنجه درجستجوی ناکجا آباد، تهران: انتشارات سخن، 1372. 11- طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، جلد سوم، چاپ پنجم، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر، 1375. 12- طغیانی، اسحاق، آرمان شهر زنان در خسرو و شیرین حکیم نظامی گنجه ای، پژوهشنامه ادب غنایی، ش 11، صص130-113، 1387. 13- شعبان زاده، مریم، جستاری در تلقی عرفانی نظامی از عشق، پژوهشنامه ادب غنایی، ش 14، 94-73، 1389. 14- فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه فردوسی، جلد7، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. 1369. 15- مزداپور، کتایون، خسرو و شیرین در دو روایت، مجله فرهنگ، ش10، تهران: صص430-409، 1371. 16- موید، حشمت، درمدار نظامی4 (مقلدین نظامی)، مجله ایرانشناسی، ش 17، سال پنجم، تهران: صص88-72، 1372. 17- نظامی، الیاس بن یوسف، کلیات نظامی گنجوی، چاپ سوم، تصحیح وحید دستگردی، تهران: پیمان، 1381. 18- نصر اصفهانی، محمدرضا، شیرین و پاملا (بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی و پاملای ساموئل ریچاردسون)، پژوهشنامه ادب غنایی، ش 14، صص161-141، 1389. 19- یعقوبی، احمدبن اسحاق، تاریخ یعقوبی، جلد ا، چاپ نهم، ترجمه آیتی، تهران: علمی فرهنگی، 1382. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,146 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,708 |