
تعداد نشریات | 32 |
تعداد شمارهها | 757 |
تعداد مقالات | 7,325 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,141,901 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,291,848 |
رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) | ||
مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی | ||
دوره 8، شماره 1، تیر 1403، صفحه 135-158 اصل مقاله (963.02 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jrm.2024.48046.1169 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه نوری تازه کند1؛ محمود شیخ* 2؛ محی الدین قنبری3 | ||
1دانشجوی دکتری ، گروه عرفان اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران | ||
2نویسنده مسئول، استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران تهران ، ایران | ||
3استادیار، گروه عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نیشابور، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
چکیده کار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان میدهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشتهاند و هم کسانی که بهسبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی میگذراندهاند. مایة ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزة روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که بهصورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز میباشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره میبردهاند، به معنای حرامخواری آنان نیست. مایة ارزشمندی شیوة سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزة توکل است. در توکلِ مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمیبیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب میشود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املاً میکرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره میبردهاند. بر این مبنا شواهد متعددی از تأمین هزینههای خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تأمین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده میشود. علاوهبراین کار در معنای ارائة خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزة اخلاص و ایثار در سالکان تلقی میشدهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
تصوف؛ مکتب خراسان؛ کار | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 235 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 181 |