اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 769 |
| تعداد مقالات | 7,457 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,441,524 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,469,544 |
رویکرد متصوفه خراسان به کار (مطالعه مورد زندگی و اقوال و آثار بایزید بسطامی، ابونصر سراج طوسی، ابوسعید ابوالخیر و ابوالحسن خرقانی) | ||
| مطالعات ادیان و عرفان تطبیقی | ||
| دوره 8، شماره 1، تیر 1403، صفحه 135-158 اصل مقاله (433.4 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/jrm.2024.48046.1169 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه نوری تازه کند1؛ محمود شیخ* 2؛ محی الدین قنبری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری ، گروه عرفان اسلامی،و اندیشه امام خمینی، دانشکده الهیات و علوم سیاسی واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران. | ||
| 2نویسنده مسئول، استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران تهران ، ایران | ||
| 3استادیار، گروه عرفان، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده کار به معنای فرایندی از فعالیت انسانی است که با تولید محصول یا ارائه خدمت به ایجاد ثروت و رفاه برای خود یا دیگری بینجامد. بررسی متون کهنِ تصوفِ خراسان(مطالعه موردی بایزید، سرّاج، خرقانی و ابوالخیر) باروش کیفی نشان می‌دهد که: اولاً در میان آنان هم اهل کار و تأمین معیشت از راه دسترج وجود داشته‌اند و هم کسانی که به‌سبب اشتغال به ریاضات و عبادات از راه نذورات و اموال وقف زندگی می‌گذرانده‌اند. مایة ارزشمندی کار برای دسته نخست، آموزة روزی حلال و فضیلت خوردن از دسترنج بوده که به‌صورت ضمنی در این آموزه مندرج است. البته خوردن مال وقف و نذر اگر با رضایت واقف و برامده از حلال باشد، نه تنها بی اشکال است، بلکه واجد برخی فواید اجتماعی نیز می‌باشد و اینکه برخی از صوفیان برای رزق خود از فتوحات و نذورات بهره می‌برده‌اند، به معنای حرام‌خواری آنان نیست. مایة ارزشمندی شیوة سلوکی مبتنی بر ترک کار، آموزة توکل است. در توکلِ مشروط سالک کسب و توکل را در تعارض با یکدیگر نمی‌بیند، اما در توکل مطلق، هر نوع توجه به کسب، غفلت از خدا و رزاقیت او محسوب می‌شود؛ بنابراین برخی از صوفیان کسب را املاً می‌کرده و تنها به قدر قوت برای ادامه ریاضات و عبادات از نذورات و فتوحات بهره می‌برده‌اند. بر این مبنا شواهد متعددی از تأمین هزینه‌های خانقاه با اخذ وام از ارباب ثروت و قدرت و حتی در مواردی دریوزگی و نیز باور به فتوحات و امدادهای غیبی برای تأمین معیشت این دسته از صوفیان مشاهده می‌شود. علاوه‌براین کار در معنای ارائة خدمت به دیگران (نه با هدف تولید ثروت و رفاه برای خود) عملی ارزشمند برای از میان بردن رعونت نفس، مبتنی بر دو آموزة اخلاص و ایثار در سالکان تلقی می‌شده‌است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصوف؛ مکتب خراسان؛ کار | ||
| مراجع | ||
|
محمدبن‌منور.( 1366). اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید.( مقدمه تصحیح و تعلیق محمدرضا شفیعی کدکنی). انتشارات آگاه، تهران.
پورجوادی، نصرالله.( 1377). منبعی کهن در باب ملامتیان، مجلۀ معارف، دورۀ پانزدهم، فروردین آبان.
جامی، نورالدین عبدالرحمن بن احمد.( 1358). نفحات الأنس من حضرات القدس.( تصحیح و مقدمه و پیوست مهدی توحیدی). تهران، کتابفروشی محمودی.
دشتی، علی.( 384). پردۀ پندار و در دیار صوفیان، به اهتمام مهدی ماحوزی، تهران، نشر زوار.
رضایی، مهدی، میمنه، حیدرعلی، داربوی، ریحانه.( 1393). علل و انگیزههای مشارکت اجتماعی صوفیان براساس متون نثر عرفانی فارسی سدۀ پنجم و ششم»، پژوهشهای ادب عرفانی، سال هشتم، بهار و تابستان ، شماره 1
زرینکوب، عبدالحسین،.( 1376). جستجو در تصوف ایران، تهران، امیرکبیر.
سلمی نیشابوری، ابوعبدالرحمن محمد بن الحسین.( 1424ق). طبقات الصوفیه، بیروت، دارالکتب العلمیه.
سراج طوسی، ابونصر.( 1914). اللمع فی التصوف، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، لیدن، مطبعه بریل،
غزالى، ابو حامد محمد،.( 1386). احیاء علوم الدین.( ترجمه مؤید الدین خوارزمى).( چاپ: ششم) 4جلد، نشر علمى و فرهنگى - تهران،
سلمانی، حمیدرضا.(1395 ). توضیح عبارتی از اسرارالتوحید و نگاهی به مسئلۀ ارتزاق صوفیان، نشریۀ ادب فارسی، دورۀ 6، شمارۀ 1.
شفیعی کدکنی، محمدرضا.( 1384). نوشته بر دریا از میراث عرفانی ابوالحسن خرقان.( مقدمه و تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی). نشر سخن، تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا.( 1385). چشیدن طعم وقت، از میراث عرفانی بایزید بسطامی.(مقدمه و تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی).نشر سخن، تهران
شعبان زاده، مریم و میرباقری فرد، علی اصغر.(1381 ). ابوسعید خراز، نشریۀ معارف، شمارۀ 55، تهران
عروج نیا، پروانه.(1391 ). ابوالحسن خرقانی و آیین جوانمردی، نشریۀ تاریخ و تمدن اسلامی، دورۀ هشتم، شمارۀ 16
عطار نیشابوری، فریدالدین.( 1905). تذکره الاولیاء، تصحیح رینولد آلن نیکلسون، لیدن، نشر لیدن.
عظیمی سمیه، احمدوند، عباس، گرجی، زهیر.(1396). «شیوههای معیشت صوفیان در ایران قرون میانه 5-7»، فصلنامۀ عملی تحقیقات تاریخ اقتصادی ایران، سال ششم، شمارۀ اول، بهار و تابستان
درس تبریزی، محمد علی.( 1326). ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه و اللقب، نشر کتابفروشی خیام، تهران.
مینوی، مجتبی.( 1354). احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی به ضمیمۀ منتخب نورالعلوم. ( منقول از نسخۀ خطی لندن). نشر کتابخانۀ طهوری، تهران.
نوری، فاطمه، شیخ، محمود، قنبری، محیالدین.(1402). «وجوه معنوی کسب و کار در سنت ملامتیان»، مجلۀ ادیان و عرفان دانشگاه تهران، تهران.
هجویری، ابوالحسن علی.( 1375). کشف المحجوب، تصحیح ژوکوفسکی، تهران، طهوری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 295 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 218 |
||