اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 33 |
| تعداد شماره‌ها | 772 |
| تعداد مقالات | 7,486 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,490,757 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 8,482,309 |
تحلیل ساختاری فقر شهری با رویکرد آینده‌نگاری در بافت‌های ناکارآمد کلانشهر اهواز | ||
| مجله جغرافیا و توسعه | ||
| دوره 22، شماره 74، فروردین 1403، صفحه 139-165 اصل مقاله (1.29 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gdij.2024.8169 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مهدی موسی کاظمی* 1؛ مسعود صفایی پور2؛ عبدالنبی شریفی3؛ خلف عنافجه4 | ||
| 1دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 3استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 4دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| با توجه به پیچیدگی‌ها و عدم‌قطعیت‌هایی که شهر قرن بیست و یکمی امروزه با آن رو‌به‌روست، تحلیل ساختاری بافت‌های شهری و در این مقاله بافت‌های حاشیه‌ای ناکارآمد شهر اهواز به‌عنوان نمودهای فقر شهری می‌تواند در بهبود وضعیت کل سیستم و ارتقای کیفی آن، هم برای برنامه‌ریزان و مدیران شهری و هم برای ساکنان در آینده سودمند باشد؛ بنابرابن هدف مقالۀ حاضر تحلیل ساختاری و شناخت عوامل کلیدی و استراتژیک سیستم فقر شهری بافت‌های حاشیه‌ای ناکارآمد کلانشهر اهواز است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش، با رویکرد آینده‌نگاری، اکتشافی توصیفی- تحلیلی است. برای مشخص‌کردن متغیرهای کلیدی (پیشران‌های استراتژیک) سیستم فقر شهری، آثار متقابل متغیرها توسط 35 کارشناس خبره در قالب ماتریس 49*49 برآورد و از طریق نرم‌افزار میک‌مک تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که به‌علت کمبود متغیرهای تأثیرگذار، وضعیت سیستم فقر در محلات هدف، ناپایدار است. همچنین 9 پیشران استراتژیک قابل‌شناسایی هستند: 1- پایین‌بودن نرخ اجاره‌بها، 2- نرخ بیکاری، 3- بارتکفل واقعی، 4- بُعد خانوار، 5- نسبت کاربری تجاری به کل کاربری‌ها در محله، 6- نرخ برخورداری از خدمات و امکانات عمومی، 7- نرخ برخورداری از تأسیسات بهداشتی درمانی، 8- تحصیلات سرپرست خانوار، 9- مساحت منزل مسکونی (ریزدانگی). همچنین برای تسهیل و تسریع در اجرای بیشترین حجم از مهم‌ترین اقدامات آتی، کلی و عمومی، اصلاح ساختارهای فقر شهری، ارتقا و بهبود وضعیت سیستم عمومی فقر در سه حوزۀ اقتصادی، اجتماعی و کالبدی- محیطی مذکور و همچنین هماهنگی بیشتر در مناسبات میان‌نهادی مدیریت شهری در محلات هدف، راهبرد ایجاد مرکز/نهاد توسعۀ محله با محوریت شبکه‌سازی برای بازآفرینی پایدار شهری اجتماع‌محور برای کارآفرینی و توانمندسازی؛ ایجاد تراکم‌های متعادل در سطح محله‌ها، کاهش آسیب‌های اجتماعی، احیای منزلت اجتماعی محله‌ها و نوسازی و بهسازی بافت پیشنهاد می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل ساختاری؛ میک‌مک؛ پیشران‌های استراتژیک؛ اهواز | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیم‌زاده، عیسی؛ محمد اسکندری‌ثانی؛ رمضان پورصغری (1395). راهبرد تعدیل فقر در محلات شهری با رویکرد اقتصاد مقاومتی، مطالعه موردی: کلان شهر تهران، جغرافیا و توسعه سال 14. شماره 44. صفحات 23-1.
احدنژاد، محسن؛ صفیه حاضری؛ ابوالفضل مشکینی؛ عیسی پیری (1397). شناسائی عوامل کلیدی موثر بر شکوفائی شهری با رویکرد آینده نگاری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)، پژوهش و برنامه‌ریزی شهری. سال 9. شماره 32. صفحات 30-15.
ایزدفر، نجمه؛ محمدرضا رضایی؛ حمید محمدی (1399). ارزیابی بافت‌های ناکارآمد شهری بر اساس رویکرد بازآفرینی پایدار (مطالعه موردی: بافت ناکارآمد شهر یزد)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. سال 8. شماره 2. صفحات 345-327.
آروین، محمود؛ امین فرجی؛ شهرام بذرافکن (1398). تحلیل فضایی پهنه‌های فقر (مطالعه موردی: قائم‌شهر)، اقتصاد شهری. سال 3. شماره 2. صفحات 56-39.
برک‌پور، ناصر؛ ایرج اسدی (1388) مدیریت و حکمروایی شهری، انتشارات دانشگاه هنر.
بزرگ‌زاده‌کلوری، سیده معصومه؛ سیدنادر پورموسوی؛ بهزاد وثیق (1399). بازآفرینی بافت فرسوده شهری با تاکید بر اقتصاد خلاق (مطالعه موردی: محله بازار شهر دزفول)، هویت شهر. شماره چهل و دوم. سال 14. صفحات 31-19.
بزرگوار، علیرضا؛ کرامت الله زیاری؛ مسعود تقوایی (۱۳۹۶). سنجش مکانی پهنه‌های فقر شهری در شهرهای جدید (مورد مطالعه: شهر جدید هشتگرد)، فصلنامه مجلس و راهبرد. سال ۲۴. شماره ۹۲. صفحات 27-5.
بمانیان، محمدرضا؛ هادی رضائی‌راد؛ مجیدمنصور رضایی (1390). ارزیابی خصیصه های اقتصادی در شناسایی گسترههای فقر شهری با استفاده از تکنیک های DELPHE و AHP (مطالعه موردی : شهر کلانشهر)، مدیریت شهری و روستایی. سال 9. ویژه‌نامه شماره بهار و تابستان. صفحات 156-153.
تقوایی، مسعود؛ حسن حسینی‌خواه (1396). برنامه‌ریزی توسعه صنعت گردشگری مبتنی بر روش آیندهپژوهی و سناریونویسی شهریاسوج، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری. سال 6. شماره 23. صفحات 30-8.
حسینی، سیدعلی؛ حسین یغفوری؛ زهره هادیانی (1399) بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ ساختار کالبدی- فضایی شهر قم با رویکرد آیندهپژوهی، فصلنامه جغرافیا و توسعه. سال 18. شماره 61. صفحات 276-247.
حیدری، محمدتقی؛ یعقوب حقی؛ ثریا نصیری؛ سعید محرمی (1400). تبیینی بر پیشران‌های باززایشی تولید فضای زیست در متن زیست غیررسمی شهر مورد مطالعه: شهر زنجان، فصلنامه جغرافیا و توسعه. سال 19. شماره 65. صفحات 52-27.
رضایی، مریم؛ علی پناهی؛ رضا ولیزاده (1402). تحلیلی بر فقر شهری و عوامل تأثیرگذار بر سازمان‌یابی فضایی و گسترش آن در شهر تبریز، جغرافیا و توسعه فضای شهری. سال 10. شماره 2. صفحات 55-39.
زادولی، فاطمه (1397). سنجش الگوی گستردگی فقر شهری با رویکرد، آینده پژوهی نمونه موردی: کلان شهرتبریز، پایان‌نامه دکتری تخصصی. استادان راهنما: شهریور روستایی و اکبر اصغری زمانی. دانشگاه تبریز. دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی.
زالی، نادر؛ فروغ عطریان (1395). تدوین سناریوهای توسعه گردشگری منطقه ای براساس اصول آیندهپژوهی استان همدان، آمایش سرزمین. سال 8. شماره 1. صفحات 131-107.
زیاری، کرامت‌الله؛ طاها ربانی؛ رامین ساعدموچشی (1396). آینده پژوهی پارادایمی نوین در برنامه‌ریزی با تاکید بر برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای (مبانی، مفاهیم، رویکردها و روش‌ها). انتشارات دانشگاه تهران.
شنبه پور، فرشته؛ مسعود صفایی‌پور (1398). آینده‌نگاری توسعه شهری مبتنی بر سناریو نویسی (مطالعه موردی: کلانشهر اهواز)، جغرافیا و روابط انسانی. سال 2. شماره 3. صفحات 475-456.
شهبازیان، آرین (1399). مجموعه گزارش‌های اسناد پشتیبان تدوین برنامه هفتم توسعه در حوزه رفاه و تأمین اجتماعی؛ ۳. تصویر ابعاد فقر در ایران، گزارش کارشناسی معاونت رفاه اجتماعی. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی- دفتر مطالعات رفاه اجتماعی.
شهیدی، زهرا؛ زهرا کاویانی (1400). مجموعه گزارش‌های پایش فقر؛ ۱. پایش فقر در سال ۱۳۹۹، گزارش کارشناسی معاونت رفاه اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی- دفتر مطالعات رفاه اجتماعی.
عزیزی، منصور؛ علی موحد؛ فرزانه ساسان‌پور؛ نعمت کرده (1393). تحلیلی بر وضعیت فقر شهری (مطالعه موردی شهر مهاباد)، سپهر. سال 23. شماره 90. صفحات 69-60.
قربانی، رسول؛ پروین ده‌ده‌زاده سیلابی (1400). تحلیل فضایی الگوی فقر شهری با تأکید بر شاخص های اجتماعی و عوامل مؤثر بر سازمان‌یابی آن، مطالعه موردی: (شهر اردبیل)، جغرافیای اجتماعی شهری. سال 8. شماره 2. صفحات 107-87.
گرجی، مهشید؛ احمد خادم‌الحسینی؛ مهری اذانی؛ حمید صابری (1400). تبیین تاب‌آوری کالبدی در بافت فرسودۀ شهری با بهره‌گیری از معادلات ساختاری PLS (نمونۀ موردی: محله‌های منطقۀ سه شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و توسعه. سال 19. شماره 64. صفحات 164-143.
مجیدی‌خامنه، بتول؛ علیرضا محمدی (1384). درآمدی بر شناخت و سنجش فقر شهری، جغرافیا. سال 3. شماره 6 و 7. صفحات 145-135.
معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهرداری کلانشهر اهواز (1398). آمارنامه کلانشهر اهواز. انتشارات اداره کل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اهواز.
مهدنژاد، حافظ؛ فریاد پرهیز (1400). تعیین مکانی پهنه های فقر (مورد پژوهی: منطقه 12 کلان شهر تهران)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی. سال 53. شماره 1. صفحات 321-307.
موسی‌کاظمی، سیدمهدی؛ مسعود صفائی‌پور؛ عبدالنبی شریفی؛ خلف عنافجه (1401). بازشناسی و سطح‌بندی گسترههای فضایی فقر در کلانشهر اهواز، پژوهش‌های جغرافیای انسانی. سال 54. شماره 4. صفحات 1246-1227.
نظرپوردزکی، امیر؛ طاهر پریزادی؛ سعید حیدری‌نیا؛ رضا نظرپوردزکی (1396). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه محلات دارای فقر شهری با استفاده از تکنیک AIDA (مطالعه موردی، بافت فرسوده اهواز)، فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری. سال 4. شماره 15. صفحات 149-134.
نیک‌پور، عامر؛ مرتضی رضازاده؛ فاطمه اله‌قلی‌تبار‌نشلی (1398). الگوی فضایی شاخص‌های فقر اجتماعی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن مورد مطالعه: شهر آمل، فصلنامه جغرافیا و توسعه. سال 17. شماره 57. صفحات 198-177.
https://gdij.usb.ac.ir/article_5036.html
Akinyemi, Felicia O. & Biigirimana, Florent (2012). A spatial Analysis of poverty in Kigali. Rawnda using indicators of household living standard. Rwanda journal, 26(1): 3-22. https://www.ajol.info/index.php/rj/article/view/78920 Duque, J. C., Royuela, V., & Norena, M (2013). As stepwise Procedure to determine a suitable scale for the spatial delieation of urban slums. In E. Fernanjez, & F. Rubiera Morollon (eds), Defining the spatial scale in Modern regional analysis. Advances in spatial science, 135: 237-254. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-642-31994-5_12 Leal Filho, Walter; Marisa Azul, Anabela; Branli Luciana ; Lange Salvia, Amanda; Gökçin Özuyar, Pinar; Wall, Tony (2021). No Poverty. Springer Nature Switzerland AG. https://link.springer.com/referencework/10.1007/978-3-319-95714-2 Liu, Yanhua; Xu, Yong (2016). A geographic identification of multidimensional poverty in rural China under the framework of sustainable livelihoods analysis, journals of Applied Geography, Vol. 73, 62-76. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2016.06.004 Nagendra, Harini; Bai, Xuemei; Brondizio Eduardo S; Lwasa Shuaib (2018). The urban south and the Pridi cament of global transport sustainability. Nature Sustainability 1(7):341-349. https://doi.org/10. 1038/s41893-018-0101-5 United Nations Development Programme and Oxford Poverty and Human Development Initiative (2022). Global Multidimensional Poverty Index 2022; Unpacking deprivation bundles to reduce multidimensional poverty. https://hdr.undp.org/content/2022-global-multidimensional-poverty-index-mpi#/indicies/MPI Sanyal, Romola (2015). Refugees and Urban Poverty: A Historical View from Calcutta. In: The City in Urban Poverty. EADI Global Development Series. Pages 137-157. Palgrave Macmillan, London. https://doi.org/10.1057/9781137367433_7
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 658 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 458 |
||