اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 735 |
| تعداد مقالات | 7,132 |
| تعداد مشاهده مقاله | 11,592,867 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,947,193 |
تحلیلی بر وضعیت مهاجرت استانهای کشور با تأکید بر ردپای اکولوژیک | ||
| جغرافیا و آمایش شهری منطقهای | ||
| مقاله 8، دوره 14، شماره 50، فروردین 1403، صفحه 205-230 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22111/gaij.2024.46838.3147 | ||
| نویسنده | ||
| علی عزیزی* | ||
| استادیار گروه جمعیت، اقلیم و محیطزیست، مؤسسۀ تحقیقات جمعیت کشور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مهاجرت یکی از سه مؤلفۀ اصلی شکلدهندۀ رشد و پویایی جمعیت در هر کشوری است. مهاجرت جمعیت انسانی مناطق مبدأ و مقصد مهاجرت را دچار تغییرات فرهنگی، اجتماعی و محیطزیستی میکند. ردپای اکولوژیک یکی از ابزارهایی است که تلاش دارد فشار انسان بر محیطزیست را بهصورت کمّی نشان دهد. در این رابطه یکی از مسائل مهمی که در تحلیلهای مربوط به مهاجرت از نظر دور مانده است، وضعیت الگوی فضایی مهاجرت و الگوی فضایی ردپای اکولوژیک در کشور است؛ ازاینرو در تحقیق حاضر از روش اسنادی مبتنی بر تحلیل ثانویۀ دادهها برای تحلیل وضعیت این دو در رابطه با هم استفاده شده است. برای این منظور، دادههای ثانویۀ مهاجرتهای بین استانی مربوط به بازۀ 1390 تا 1395 و نیز دادههای ثانویۀ ردپای اکولوژیک استانهای کشور برای سال 1395 مورد استفاده قرار گرفت. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نمودار کوادرانت وضعیت دو متغیر نسبتبههم بررسی، نقشهسازی و تحلیل شد. برآیند کلی تحقیق حاضر در رابطه با وضعیت فضایی الگوی ردپای اکولوژیک و مهاجرپذیری، مهاجرفرستی و موازنۀ مهاجرتی استانها نشان داد، عمدۀ استانهای مهاجرپذیر از ردپای اکولوژیک بالاتری نسبتبه میانگین کشوری برخوردار هستند. درمقابل عمده استانهای مهاجرفرست دارای ردپای اکولوژیک کمتری نسبتبه میانگین کشوری هستند. درخصوص موازنۀ مهاجرتی نیز، عمدۀ استانهای دارای موازنۀ مثبت مهاجرتی ردپای اکولوژیک بالاتری دارند. درکل میتوان گفت که جریان مثبت مهاجرت به سمت استانهای با ردپای اکولوژیک بالاتر از میانگین کشوری است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مهاجرت؛ ردپای اکولوژیک؛ نمودار کوادرانت؛ ایران | ||
| مراجع | ||
|
پارسیپور، حسن؛ حسینزاده، احمد؛ عاقلیمقدّم، حمیدرضا. (1401). رتبهبندی و تحلیل درجۀ توسعهیافتگی استانهای کشور. مهندسی جغرافیایی سرزمین، انجمن جغرافیایی ایران ، دورۀ ششم، شمارۀ 4، صص 766-751.https://www.jget.ir/article_130355.html
پوراحمد، احمد؛ سیفالدینی، فرانک؛ پرنون، زیبا. (1390). بررسی اثر مهاجرت بر تغییر کاربری اراضی شهر اسلامشهر. معماری و شهرسازی آرمانشهر، دکتر مصطفی بهزادفر، دورۀ چهارم، شمارۀ 6، صص 49-61.https://www.sid.ir/paper/202306/fa
پورفتحی فرد، جواد؛ عاشری، امامعلی. (1389). تحلیل نابرابری فضایی سکونتگاههای روستایی شهرستان اهر. مجلۀ فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، شمارۀ 32، صص 116-95.https://www.sid.ir/paper/91626/fa
تفنگچی مهیاری، میلاد؛ پندار، مهدی؛ ثامنی، امیر؛ خواجه برج سفیدی، آرمان. (1400). تحلیلی بر وضعیت مهاجرت استانهای کشور با تأکید بر عوامل اجتماعی و فرهنگی. جغرافیا و آمایش شهری منطقهای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دورۀ یازدهم، شمارۀ 39، صص 55-80.https://gaij.usb.ac.ir/article_6301.html
حبیبی، کیومرث؛ خلیلی، امین؛ همتی، گلشن؛ ویسی، صلاح. (1400). تحلیل همبستگی تحرکات فضایی جمعیت و چالشهای زیستمحیطی در ایران. جغرافیا و آمایش شهری منطقهای، دانشگاه سیستان و بلوچستان، دورۀ یازدهم، شمارۀ 41، صص 81-112.https://gaij.usb.ac.ir/article_6588.html
دلیری، حسن؛ مهرگان، نادر. (1395). سنجش پایداری توسعه در استانهای ایران براساس شاخص جای پای اکولوژیک. اقتصاد و توسعۀ منطقهای، دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ بیستوسوم، شمارۀ 11، صص 47-1. https://erd.um.ac.ir/article_25896.html
ذبیحیدان، محمدسعید؛ کفیلی، وحید؛ خسروانی، عباس. (1402). آیا سرمایۀ انسانی خلاق و آلودگی محیطزیست بر مهاجرت داخلی اثر دارد؟ فصلنامۀ راهبرد توسعه، مرکز پژوهشی مطالعات راهبردی توسعه، دورۀ اول، شمارۀ 73، صص 72-48.http://rahbord-mag.ir/Article/43980
شیخبیگلو، رعنا؛ تقوایی، مسعود. (1392). ارزیابی سطح توسعهیافتگی شهرستانهای کشور با استفاده از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه. جغرافیا، انجمن جغرافیایی ایران ، دورۀ یازدهم، شمارۀ 39، صص 129-148.https://www.sid.ir/paper/470287/fa
صادقی، رسول. (1401). بیکاری، توسعۀ نابرابر منطقهای و الگوهای فضایی مهاجرت داخلی در ایران. پژوهش مسائل اجتماعی ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، دورۀ اول، شمارۀ 3، صص 65-41.https://www.magiran.com/paper/2494091/%d8%a8%db%8c%da%a9%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%8c-%d8%aa%d9%88%d8%b3%d8%b9%d9%87-%d9%86%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b1-%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d9%84%da%af%d9%88%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%81%d8%b6%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86
صادقی، رسول؛ شکریانی، محسن. (1395). تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلی-بینشهرستانی در ایران. توسعۀ محلی (روستایی-شهری)، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دورۀ هشتم، شمارۀ 2، صص 270-245.https://jrd.ut.ac.ir/article_63067.html
عزیزی، علی. (1402). بررسی الگوی فضایی مهاجرت بیناستانی در ارتباط با ردپای اکولوژیک استانهای کشور. محیطشناسی، دانشگاه تهران ، دورۀ چهلونهم، شمارۀ 4، صص 498-485. doi: 10.22059/jes.2023.365612.1008450
فتحاللهی، جمال؛ جشن پرووکانی، خدیجه. (1402). بررسی علل مهاجرت معکوس از نقاط شهری به روستایی در شهرستان کرمانشاه. جغرافیا و توسعۀ ناحیهای، دانشگاه فردوسی مشهد، دورۀ بیست ویکم، شمارۀ 1، صص 258-233.https://jgrd.um.ac.ir/article_43817.html
فرهادیپور، امیدرضا. (1400). بررسی اثر تنزل اقتصادی و زیستمحیطی بر جریان مهاجرت بیناستانی در ایران (با تأکید بر فرضیۀ خروج، اعتراض و وفاداری). تأمین اجتماع، مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، دورۀ هفدهم، شمارۀ 3، صص 209-181.https://qjo.ssor.ir/article_157721.html
محمودیان، حسین؛ محمودیانی، سراجالدین. (1397). بررسی وضعیت مهاجرت داخلی و شهرنشینی در ایران با تأکید بر دورۀ 1395-1390. صندوق جمعیت سازمان ملل-دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، بخش جامعهشناسی و برنامهریزی اجتماعی، دانشگاه شیراز.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395.
مودی، سمیه؛ احمدیزاده، سید سعیدرضا؛ یوسفی، الهام. (1400). ارزیابی پایداری توسعۀ شهری و محاسبۀ ظرفیت زیستی شهر بیرجند با روش ردپای اکولوژیک. نشریۀ محیطزیست طبیعی، دانشکده منابع طبیعی، دورۀ هفتادوچهارم، شمارۀ 3، صص 435-450.doi: 10.22059/jne.2021.326289.2242
هراتی، جواد؛ دهقانی، علی؛ تقیزاده، حجت؛ امینی، تکتم. (1395). بررسی تأثیر نابرابری اقتصادی و سیاسی بر کیفیت محیطزیست در کشورهای منتخب: رویکرد پانل GMM. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دانشگاه خوارزمی ، دورۀ هفتم، شمارۀ 23، صص ۲۳۲-۱۹۷.http://jemr.khu.ac.ir/article-۱-۱۰۴۴-fa.html
ویکس، جان. (1395). جمعیت: مقدمهای بر مفاهیم و موضوعات. ترجمۀ الهه میرزایی، تهران، انتشارات مؤسسۀ مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور.
Abel, K., Katz, B., Rose, S., & Wrathall, D. (2023). Outcomes of migration as adaptation: a conceptual framework for migration governance. Journal of Integrative Environmental Sciences, 20(1), 2246525. 1-28.https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1943815X.2023.2246525
Ahmed, Z., Zafar, M. W., & Ali, S. (2020). Linking urbanization, human capital, and the ecological footprint in G7 countries: an empirical analysis. Sustainable Cities and Society, 55, 102064. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2210670720300512
Castelli, Francesco. Notes, Author. (2018). Drivers of migration: why do people move? Journal of Travel Medicine, Volume 25, Issue 1, 2018, tay040.https://doi.org/10.1093/jtm/tay040
Hunter, L. M., & Simon, D. H. (2023). Time to mainstream the environment into migration theory?. International Migration Review, 57(1), 5-35.https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/01979183221074343
Issa, R., Robin van Daalen, K., Faddoul, A., Collias, L., James, R., Chaudhry, U. A., ... & Kelman, I. (2023). Human migration on a heating planet: A scoping review. PLoS Climate, 2(5), e0000214. 1-38.https://journals.plos.org/climate/article?id=10.1371/journal.pclm.0000214
McLeman, R. (2019). International migration and climate adaptation in an era of hardening borders. Nature Climate Change, 9(12), 911-918.https://www.nature.com/articles/s41558-019-0634-2
Meyerson, F. A., Merino, L., & Durand, J. (2007). Migration and environment in the context of globalization. Frontiers in Ecology and the Environment, 5(4), 182-190.https://digitalcommons.uri.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1081&context=nrs_facpubs
Newton, P., Ting, C., & Stone, W. (2018). Chinese migrants follow and add to Australian city dwellers' giant ecological footprints.
Rees, W. E. (1992). Ecological footprints and appropriated carrying capacity: what urban economics leaves out. Environment and Urbanization, 4(2), 121–130.https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/095624789200400212
Świąder, M., Lin, D., Szewrański, S., Kazak, J. K., Iha, K., van Hoof, J., ... & Altiok, S. (2020). The application of ecological footprint and biocapacity for environmental carrying capacity assessment: A new approach for European cities. Environmental Science & Policy, 105, 56-74.https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1462901119312869
Syrovátka, M. (2020). On sustainability interpretations of the Ecological Footprint. Ecological Economics, 169, 106543.
Ting, C. Y., Newton, P. W., & Stone, W. (2018). Chinese migration, consumption, and housing in twenty‐first century Australia. Geographical Research, 56(4), 421-433.https://researchbank.swinburne.edu.au/items/e8dcd3f4-4bf0-47f6-bbfb-c7147390c6d5/1/
Wackernagel, M. (1994). Ecological footprint and appropriated carrying capacity: a tool for planning toward sustainability (Doctoral dissertation, University of British Columbia).
Wang, B. C., Chou, F. Y., & Lee, Y. J. (2012). Ecological footprint of Taiwan: A discussion of its implications for urban and rural sustainable development. Computers, Environment and Urban Systems, 36(4), 342-349.https://www.researchgate.net/publication/257054998_Ecological_footprint_of_Taiwan_A_discussion_of_its_implications_for_urban_and_rural_sustainable_development
WWF (2020) Living Planet Report 2020 - Bending the curve of biodiversity loss. Almond, R.E.A., Grooten M. and Petersen, T. (Eds). WWF, Gland, Switzerland. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 249 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289 |
||